Erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Erişim sağlayıcıları, kişilerin internete bağlanmasını, serbestçe dolaşıp paylaşım yapmasını ve verilerin saklanmasını sağlamaktadır. Bunları gerçekleştiren erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları da vardır. Kişisel bilgilerin güvenliğini sağlamak, internette dolaşımı kesintisiz bir şekilde devam ettirmek gibi konular erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları arasında yer almaktadır.
İnternet erişim sağlayıcısının öncelikli olarak resmi kurumlara başvuruda bulunması ve bu hizmeti verebileceğine dair izin alması gerekmektedir. Aynı zamanda söz konusu hizmeti verebilecek yeterli miktarda donanıma da sahip olmalıdır. Başvuru, telekomunikasyon kurumları tarafından değerlendirilecek olup uygun görülmesi halinde erişim sağlayacısına hizmet sunabilmesi için izin verilecektir. Erişim sağlayıcıların hukuki sorumluluklarından ilki, bir sağlayacının kullanıcısının yayınlanmış olduğu içeriğin hukuka aykırı olması halinde ve kendisine bu konuda kanun hükümlerine uygun olarak bilgi verildiği takdirde sağlayıcı, erişimi engellemekle yükümlü olacaktır. Erişim sağlayıcısının sağlamış olduğu hizmetlere ilişkin, yönetmelikte belirtilmiş olan trafik bilgilerini 6 aydan az ve 2 yıldan fazla olmamak kaydıyla yönetmelikte belirlenecek olan süre kadar saklaması ve aynı zamanda bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlaması gerekmektedir.
İnternet erişim sağlayıcıların hukuki sorumluluklarından birisi de erişimi engelleme kararı verilmesi halinde ortaya çıkmaktadır. Erişimi engelleme kararı verilmiş olan yayınlar ile ilgili olarak alternatif erişim yollarını engelleyecek nitelikte tedbirler almak erişim sağlayıcısının yükümlülüğüdür. Bunun yanı sıra eğer erişim sağlayıcı faaliyetine son verecekse bu tarihten en az 3 ay önce durumu ilgili kuruma (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu), içerik sağlayıcılarına ve müşterilerine bildirmekle yükümlüdür. Aynı zamanda eğer erişim sağlayıcı faaliyetine son verecekse trafik bilgilerine dair kayıtları yönetmelikte belirtilmiş olan usul ve esaslara uygun olarak ilgili kuruma teslim etmelidir.
Şunu da belirtmeliyiz ki açıklamış olduğumuz bazı yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde erişim sağlayıcısına başkan (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı) tarafından 10 bin TL ile 50 bin TL arasında idari para cezası verilmesi mümkündür. Erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları arasında yer almayan bir durum da söz konusudur. İlgili kanuna göre, erişim sağlayıcı kendi aracılığı ile erişilmiş olan bilgilerin içeriklerinin hukuk aykırı olup olmadıklarını kontrol etmekle yükümlü değildir.
İçindekiler
Erişim Sağlayıcıları Birliği
Erişim Sağlayıcıları Birliği, 5651 sayılı Kanun’un 8.maddesinde belirtilmiş olan fuhuş, müstehcenlik, intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı gibi suçların dışında kalan durumlarda erişimin engellenmesi kararlarının uygulanabilmesi için kurulmuş bir birliktir. Birlik, özel hukuk tüzel kişisi olup merkezi Ankara’dır. Bu birliğin çalışma usul ve esasları kurum tarafından onaylanan bir tüzükle belirlenir. Birliğe üye olmamış olan internet sağlayıcıları faaliyette bulunmayacaktır. Bu bakımdan birliğe üyelik önem arz etmektedir. Eğer birliğin kendisine gönderilen mevzuata uygun olmadığını düşünmesi halinde kararlara itiraz etme hakkı söz konusu olacaktır. Birliğin gelir kaynağı ise üyelerin ödeyeceği ücretlerdir. Bu ücretler, giderlerin karşılanmasına yönelik olarak belirlenmektedir. Verilen süre içerisinde ücret ödenmediği takdirde ücret, kanuni faiz ile birlikte tahsil edilebilmektedir. (5651 sayılı Kanun m.6/A)
Yer Sağlayıcılarının Hukuki Sorumlulukları
Erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları olduğu gibi yer sağlayıcılarının da birtakım yükümlülükleri mevcuttur. Yer sağlayıcısı, hizmet ve içerikleri barındırmakta olan sistemleri sağlayan ya da işleten gerçek ve tüzel kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki yer sağlayıcı, sağlamış olduğu içeriğin hukuka aykırı olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir. Yer sağlayıcının sağlamış olduğu içerik eğer hukuka aykırı ise ve 5651 sayılı Kanun’un 8. ve 9. maddesinde yer alan durumlar dışında bir hukuka aykırılık söz konusuysa bu durumun yer sağlayıcısına bildirilmesi halinde sağlayıcı, içeriği yayından çıkarmakla yükümlü olacaktır.
Tıpkı erişim sağlayıcıların hukuki sorumluluklarında olduğu gibi yer sağlayıcısı da sağlamış olduğu hizmetlere ilişkin olarak trafik bilgilerini 1 yıldan az ve 2 yıldan fazla olmamak kaydıyla yönetmelikte belirtilmiş olan süre boyunca saklamakla yükümlüdür. Aynı zamanda yer sağlayıcı, kurumun talep edeceği bilgileri talep edilen biçimde teslin etmekle yükümlüdür. Eğer gerçek veya tüzel kişi yer sağlayıcısı bildiriminde bulunmamışsa ya da sağlayıcı kanunda belirtilmiş olan yükümlülüklere aykırı hareket etmişse başkan tarafından 10 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar idari para cezasına çarptırılabilecektir. Dolayısıyla yer sağlayıcısının da hukuki yükümlülüklere uygun hareket etmesi onun yararına olacaktır.
İçerik Sağlayıcının Hukuki Sorumlulukları
İçerik sağlayıcının sorumlulukları 5651 sayılı Kanun’un 4. maddesinde belirtilmiştir. içerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıcılara sunulan her türlü bilgi ya da veriyi üreten, sağlayan ve değiştiren gerçek ve tüzel kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Tıpkı erişim sağlayıcıların hukuki sorumlulukları olduğu gibi içerik sağlayıcının da bazı sorumlulukları kanunda mevcuttur. Elbette ki bu sağlayıcının sahip olduğu en önemli sorumluluk, internet ortamında sunmuş olduğu her türlü içerikten sorumluluğudur. Fakat içerik sağlayıcı bağlantı sağlamış olduğu başkasına ait olan içerikten sorumlu değildir. Fakat eğer söz konusu içeriği sunuş biçiminden kullanıcının buna ulaşmasını açıkça amaçlamış olduğu anlaşılırsa bu durumda genel hükümler çerçevesinde sorumlu olacaktır.
İçerik sağlayıcı olan gerçek veya tüzel kişi, 5651 sayılı Kanun ve diğer kanunlara kendisine verilmiş olan görevlerinin ifası kapsamında, kurumun (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) talep ettiği bilgileri talep edilen şekilde kurum teslim etmekle yükümlüdür. Aynı zamanda kurumun kendisine alması için bir tedbir bildirmesi halinde de bu tedbiri uygulamakla yükümlü olacaktır.
5651 Sayılı Kanun’un Amaç ve Kapsamı
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, 4.5.2007 tarihinde kabul edilmiştir. Söz konusu Kanun’un amaç ve kapsamı 1. maddede belirtilmiştir. İlgili maddeye göre, içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve aynı zamanda toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülükleri ve sorumlulukları bu kanunda belirtilmiştir. Ayrıca internet ortamında işlenen belirli suçlarla erişim, içerik ve yer sağlayıcıları üzerinden nasıl mücadele edileceğine dair esas ve usuller de bu kanunda düzenlenmiştir.
İnternet ortamında işlenen suç bakımından değil; ancak kanunun 8.maddesinde yer alan suçlar dışında kalan suçlar bakımından içerik, erişim ve yer sağlayıcılarının birtakım sorumlulukları mevcuttur. Bu maddede belirtilmiş olan fuhuş, sağlık için tehlike madde temini, müstehcenlik, çocukların cinsel istismarı gibi suçlarda erişimin engellenmesi kararı soruşturma evresinde hakim ya da kovuşturma evresine mahkeme tarafından verilecektir. Soruşturma evresinde bazı durumlarda savcı tarafından da erişimin engellenmesi kararı verildiği görülmektedir.
