Disiplin cezalarına itiraz yolu ile kişilerin kendilerini savunma hakkı tanınmıştır. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki her kamu ve özel kurum kendi içinde güveni, düzeni ve istikrarı sağlayabilmek için kişilere belirli kurallar çerçevesinde bir alan sunmaktadırlar. Böylece kontrol kaybı önlenir ve kişilerin belli ölçütlere göre hareket etmesi sağlanır. Söz konusu kurallara uygun hareket etmeyen kişiler ise kendilerine daha önce beyan edilmiş olduğu gibi bir yaptırımla karşılaşmaktadırlar.
Memuriyetin söz konusu olduğu hallerde disiplin cezası almak kişilerin mesleki geleceklerini etkileyeceğinden dolayı, hakkında ceza tayin edilmiş olan memurlara kendilerine savunabilmeleri adına disiplin cezalarına itiraz hakkı tanınmıştır. Bu kişilerin işlemiş oldukları suçlara veya disipline aykırı olarak hareketlerine göre farklı boyutlarda disiplin cezası verilmektedir. Disiplin cezası verme yetkisi Disiplin Kuruluna aittir. Disiplin cezalarına itiraz, cezanın hafif olması halinde doğrudan disiplin kuruluna yapılmaktadır. Fakat ağır olarak nitelendirilen cezalar için, örneğin devlet memurluğundan çıkarılma cezası, daha yüksek makamlara itirazda bulunulması gerekecektir.
Disiplin cezalarına itiraz etmek için kanunda belli bir süre öngörülmüştür. İtiraz süresi, disiplin cezasına ilişkin kararın memura tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gündür. Bu sürenin hesabında tebliğ tarihini izleyen gün birinci gün olarak sayılmaktadır. Yedinci günün haftasonu ya da resmi tatile rastlaması durumunda izleyen ilk iş günü itirazın son günü sayılacaktır. Disiplin cezalarına itiraz bu 7 günlük süre içerisinde gerçekleştirilmediği takdirde, söz konusu ceza kesinlik kazanacaktır. İtiraz edilip edilmediğine bakılmaksızın disiplin cezalarına karşı idari yargı yolu açıktır. Dolayısıyla itiraz, idari yargıda dava açmak için bir ön koşul niteliği taşımamaktadır. İtiraz yoluna başvurulmaksızın da idari yargıda disiplin cezalarına karşı dava açılabilecektir.
İçindekiler
Disiplin cezalarına itiraz: Devlet Memurlarına Verilen Disiplin Cezaları Nelerdir?
Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak maksadıyla kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin devlet memurlarına emretmiş olduğu ödevleri yurtiçinde ya da yurtdışında yerine getirmemiş olanlar, uyulması zorunlu kılınan hususları yapmayanlar, yasaklı işleri yapanlar bu durumun ağırlığına ve niteliğine göre 657 sayılı Kanun’un 125. maddesine göre disiplin cezalarından birisiyle cezalandırılacaktır.
Devlet memurlarına verilen disiplin cezaları şunlardır: Uyarma, kınama, aylıktan kesme cezası, kademe ilerlemesinin durdurulması ve ayrıca devlet memurluğundan çıkarılma cezasıdır. Uyarma cezası, memurun görevini yerine getirdiği esnada daha dikkatli olması gerektiğinin yazılı olarak bildirilmesi durumudur. Bu cezayı gerektiren hallerden bazıları ise; işlerin zamanında yapılmaması, özürsüz ya da izinsiz olarak göreve geç gelme, erken ayrılmak, görev mahalini terketmek, usulsüz müracaatta bulunmak, belirlenmiş olan kılık kıyafet hükümlerine aykırı davranmak vs. Bu durumlar karşısında memura uyarma cezası verilecektir. Kınama cezasında ise memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğu yazılı olarak bildirilmektedir. Kınama cezası verilebilecek hallerden bazıları ise; sükun ve çalışma düzenini bozmak, görev esnasında amire hal ve hareketlerle saygısızca davranmak, iş arkadaşlarına sataşmak, işlerin zamanında yapılmaması, devlet memurlarına duyulan itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak vs.
Uyarma ve kınama cezaları disiplin amiri tarafından uygulanmaktadır. Bu disiplin cezalarına itiraz da elbette ki mümkündür. Disiplin amirleri, uyarma ve kınama cezalarını soruşturmanın tamamlanmış olduğu günden itibaren 15 gün içerisinde vermek zorundadırlar. Şunu da belirtmeliyiz ki bir memur hakkında disiplin cezası verilirken onun savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Aynı zamanda disiplin cezaları, verildiği tarihten itibaren hüküm ifade edecek olup derhal uygulanacaktır.
Disiplin cezalarına itiraz: Aylıktan Kesme Cezası
Bazı fiil ve hallerden dolayı devlet memur hakkında aylıktan kesme cezası verilmektedir. Bu durumda ilgili devlet memurunun maaşında belirli bir oranda kesinti yapılmaktadır. Aylıktan kesme cezasını gerektiren hallerden bazıları şunlardır: Özürsüz olarak göre bir ya da iki gun gelmemek, görevle ilgili olan konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ya da yanlış beyanda bulunmak, işlerin kasıtlı olarak zamanında yapılmaması, görevle ilgili olan resmi araç, belge ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak ya da hor kullanmak vs.
Devlet memuru hakkında kınama cezasının tekerrür biçiminde uygulanması ya da aylıktan kesme cezasının aylıktan kesme şeklinde uygulanması ya da kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının bir alt ceza şeklinde uygulanması durumunda ilgili memurun brüt aylığından kesinti gerçekleştirilmektedir. Memurun brüt aylığından yapılacak olan kesinti 1/30 ile 1/8 oranları arasında olmaktadır. Aylıktan kesme cezasının uygulanması yönünde bir işlem tesis edildiği takdirde bu uygulama dair ceza, ilgili memura tebliğ takip eden ay başında gerçekleştirilecek ve memurun maaşından kesinti yapılacaktır. Aylıktan kesme cezasında memurun yalnızca bir maaşı üzerinden kesinti yapılacaktır.Yapılacak kesintinin bölümlere ayrılarak farklı aylarda kesilmesi söz konusu olmayacaktır. Aylıktan kesme disiplin cezalarına itiraz etmek mümkündür. Bunun için itirazın disiplin kuruluna yapılması gerekmektedir.
Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ise memurun gerçekleştirmiş olduğu fiilin ağırlık derecesine göre değişiklik göstermektedir. Bu ceza neticesinde memurun bulunduğu kademede ilerlemesi 1 ile 3 yıl arası durdurulacaktır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası gerektiren durumlardan bazıları şunlardır: Özürsüz ve kesintisiz 3-9 gün işe gelmemek, görev yerinde alkollü içki içmek, gerçeğe aykırı rapor ya da belge düzenlemek, göreve sarhoş gelmek, görevin yerine getirilmesinde din, di l,ırk, mezhep, siyasi düşünce ayrımı yapmak, verilen görevleri kasten yerine getirmemek vs. Kademenin ilerlemesinin durdurulması disiplin cezalarına karşı itiraz yolu açıktır. Söz konusu itirazlar, bu cezanın memura tebliğden 7 gün içerisinde Yüksek Disiplin Kurulu’na yapılmaktadır.
Devlet Memurluğundan Çıkarılma Cezası
Devlet memurluğundan çıkarılma cezası, bir daha asla devlet memurluğuna atanmak mümkün olmayacak şekilde memurluktan çıkarılmaktır ve karşılaşılabilen en ağır cezadır. Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, siyasi partiye girme, memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelikte yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak, yetki almaksızın gizli bilgileri açıklamak, özürsüz olarak 2 gün göreve gelmemek, ideolojik veya siyasi maksatlarla kamu kurumunun huzur ve çalışma düzenini bozmak vs. Bu durumlar karşısında devlet memurluğundan çıkarılma cezası disiplin amirinin isteği üzerine memurun bağlı bulunduğu kurumun Yüksek Disiplin Kararı ile verilmektedir. Bu yöndeki disiplin cezalarına itiraz yolu da açıktır.
Disiplin Cezalarına İtirazın Sonuçları
Verilen disiplin cezalarına itiraz edilmesi halinde disiplin kurulu ya da Yüksek Disiplin Kurulu ya bu itirazı kabul eder ya da reddeder. İtirazın ilgili mercii tarafından kabul edilmesi halinde cezayı vermiş olan disiplin amiri ya bu cezayı hafifletir ya da tamamen kaldırır. Amir, ne gerekçeyle olursa olsun cezayı ağırlaştıramaz ya da kaldırmamak da ısrar edemez. Disiplin cezalarına itirazın reddedilmesi halinde ise disiplin cezası kesinleşecektir. Cezanın kesinleşmesinden dolayı artık başvurulabilecek tek yol idari yargıda dava açılması yoludur.
