Ölüm Karinesi

Ölüm karinesi nedir, özellikleri nelerdir soruları pek çok insanın merak ettiği sorulardandır. Makalemizde ölüm karinesi özellikleri, birlikte ölüm karinesi nedir, birlikte ölüm karinesi hukuki nitelikleri nelerdir, ölüm karinesi ve gaiplik arasındaki farklar hakkında bilgilendirdik. Ölüm karinesi hakkında detaylar:

Ölüm Karinesi Nedir?

Ölüm karinesi Türk Medeni Kanunu madde 31’de düzenlenmiştir. Buna göre, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolan kişiler, cesetlerine ulaşılamamış olsa bile, gerçekten ölmüş sayılacaktır. Bu şekilde öldüğü varsayılan kimseler hakkında ilgililer yetkili makamlara başvurarak nüfusa ölü kaydının düşürülmesini sağlayacaktır. Ölü kaydının düşürülmesi ise şu anlama gelecektir: Kişi kaydın düşürülmesi ile artık hukuken ölü kabul edilecek ve ölümün bütün hüküm ve sonuçlarını meydana getirecektir. Ölüm karinesine dayalı ölü kaydı için kişilerin ölümün gerçekleştiğini ispatlamalarına lüzum görülmemiştir. Bu noktada yalnızca ölümüne kesin gözle bakılmasını gerektiren olayın varlığının ispatlanması yeterli olacaktır.

Hakkında ölü kaydının düşürüldüğü kimsenin daha sonradan ortaya çıkması halinde kişi ne yapmalıdır? Hakkında ölü kaydı düşürülen kimse Nüfus Hizmetleri Kanunu hükümleri uyarınca mahkemeye başvurarak ölü kaydının kaldırılmasını talep etmelidir.

Ölüm Karinesi Adi Karine Midir?

Ölüm karinesi adi karine midir ve özellikleri konuları önemli başlıklardandır. İki tür karine söz konusudur. Bunlar adi karine ve kesin karinedir. Hukukumuz bu ayrımı karinenin aksinin ispatlanıp ispatlanamayacağına göre yapmıştır. Bu durumda adi karinelerin aksi ispatlanabilecekken kesin karinelerin aksinin ispatlanması mümkün değildir.

Ölüm karinesi aksi ispatlanabilir bir karinedir. Buna göre ölüm karinesi adi karinedir.

Ölüm Karinesi Süresi

TMK hükümlerinde herhangi bir ölüm karinesi süresi öngörülmemiştir. Dolayısıyla ilgili kişiler ölüm tehlikesi içinde kaybolan kişi hakkında kaybolduğu ve bulunamadığı zaman yetkili makamlara başvuracak ve ölü kaydının düşürülmesini isteyebilecektir. Bunun yapılabilmesi için gaiplikte olduğu gibi bir ölüm karinesinin süresi yoktur.

Ölüm Karinesi Evliliği Sona Erdirir Mi? 

Ölüm karinesi evliliği sona erdirir mi sorusunun cevabı evet olacaktır. Karineye sahip olan kişinin bütün kişilik hakları sona ermiş ve nüfusta hakkında ölü kaydı düşülmüş olmaktadır. Ölüm evlilik birliğini kendiliğinden sona erdiren hallerden biridir. Dolayısıyla hayatta kalan eşin evliliği sonlandırmak için dava açmak gibi herhangi bir işlem yapmasına gerek olmayacaktır.

Ölüm Karinesi Nereden Alınır?

Kişiler ölüm karinesine dayanarak nüfusta ölüm olayının işlenmesini istemekte fakat ölüm karinesi nereden alınır bilmemektedir. Bunun için TMK 44. maddeye bakmak yeterli olacaktır. Buna göre ölümüne kesin gözle bakılmasını gerektirecek bir olay neticesinde kaybolup cesedi bulunamamış kimse hakkında o yerin en büyük mülki amirinin emriyle kütüğe ölü kaydı düşürülecektir. En büyük mülki amir illerde vali ilçelerde ise kaymakamdır.

Ölüm olayının işlenmesini talep hakkı ise karinesi bulunan kişinin alt ve üst soyu ya da kardeşleridir. Bunların olmaması durumunda mirasçıları da başvurabilmektedir. Kanun ilgililere, karinesi bulunan kişinin sağ ya da ölü olduğunun mahkemece tespitini dava hakkı da vermiştir.

Ölüm Karinesi ve Gaiplik Farkları Nelerdir?

Ölüm karinesi ve gaiplik farkları nelerdir? Gaiplik ve ölüm karinesi arasındaki farklar şu şekilde belirtilebilir:

-Gaiplik kararı için “kişinin ölüm tehlikesi içerisinde kaybolması” veya “kendisinden uzun süredir haber alınamaması” aranmıştır. Fakat ölüm karinesi “ölümüne kesin gözüyle bakılmayı gerektiren durumlar içerisinde kaybolma” halinde söz konusu olacaktır. Ölümü kesin değilse de muhtemel olduğunda gaiplik kararı çıkarılacakken kesin gözüyle bakılmayı gerektiren durumlarda karineye başvurulacaktır.

-Gaiplik kararı ile gaibin evliliği sona erdirilmemekte, sona erdilirmesi için evliliğin feshine ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat ölüm karinesinde kişilik hakları son bulduğundan dolayı evlilik de kendiliğinden sona ermektedir. Bunun için ayrıca bir fesih işlemine gerek duyulmayacaktır.

– Gaiplik kararı, ölüm tehlikesi içinde kaybolunması halinde 1 yıl sonra veya kendisinden uzun süredir haber alınamaması halinde 5 yıl sonra çıkarılabilecektir. Ölüm karinesinde herhangi bir süre öngörülmemiştir.

-Gaiplik kararında mirasın kesin olarak kazanılması noktasında da birtakım süreler öngörülmüştür. Ölüm tehlikesi içinde kaybolma halinde 5 yıl, uzun süredir haber alınamaması halinde 15 yıl ve her halde gaipliğine karar verilen kimsenin 100 yaşını doldurması ile miras kesin olarak kazanılmış sayılacaktır. Bu süreler içerisinde gaibin geri dönmesi ya da yaşadığı haberinin alınması halinde mirasın iade edilmesi gerekecektir. Fakat ölüm karinesinde bu sürelere yer verilmemiştir.

Birlikte Ölüm Karinesi Nedir?

Birlikte ölüm karinesi nedir sorusunu cevaplandırabilmek için Medeni Kanun madde 29 hükümlerine bakmak gereklidir. Kanuna göre birden fazla kişinin hangisinin önce ya da hangisinin sonra öldüğü ispatlanamıyorsa hepsi aynı anda ölmüş sayılacaktır. İşte birlikte ölüm karinesi adını verdiğimiz karine budur. Peki birlikte ölüm karinesi adi karine mi yoksa kesin karine midir? Hukuki niteliği bakımından adi karinedir, aksi ispatlanabilirdir.

Her ne kadar ölüm karinesi ile benzerlik gösterse de birlikte ölüm karinesi hüküm ve sonuçları bakımından ölüm karinesinden farklıdır. Ölüm karinesinde kişi, ölümüne kesin gözüyle bakmayı gerektirecek bir olay sonucunda kaybolup cesedi bulunamasa dahi ölmüş sayılacaktır. Birlikte olum karınesı ise birden fazla kişinin aynı anda ölmesi ile ilgilidir. Bu durumda ölüm sırası belirlenemezse hepsi aynı anda ölmüş sayılmaktadır. Birlikte ölüm karinesinin en önemli sonucu da ölüm sırası belirlenemeyen kişilerin birbirlerine mirasçı olamayacaklardır. Örneğin bir anne oğul uçak kazasında ölmüş ve bunlardan hangisinin önce öldüğü belirlenememiş ise kim kime mirasçı olacaktır? Baktığımızda birlikte ölüm karinesine Yargıtay Kararları bu soruyu cevaplandırmıştır. T.C. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2004/2058 esas, 2004/3099 karar ve 11.03.2004 tarihinde “Mirasçı olabilmek için miras bırakanın ölüm gününde sağ olmak lazımdır.” hükmüne istinaden aynı anda ölenlerin biri diğerine mirasçı olamaz kararını vermiştir.

Ölüm karinesinin uygulanması ve sonuçları açısından profesyonel hukuki destek almak için danışma formundan bize sorularınızı iletebilir, uzman ekibimizden destek alabilirsiniz.