İçindekiler
Rekabet Hukuku Kapsamında Hangi Davalar Açılabilir?
Haksız rekabet davası ve rekabet hukuku hükümleri TTK’da düzenlenmiştir. Kanun bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış bir rekabetin sağlanması amacıyla haksız rekabet kavramını TTK kapsamına almıştır. Buna göre rakipler arasında olan veyahut tedarik edenler ile müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen:
- Aldatıcı davranışlar
- Dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar
- Ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırı sayılmakta, yani haksız rekabet kapsamına girmektedir.
Rekabet Hukuku ile kimlerin dava açabileceği hususu TTK m.56’da öngörülmüştür. İlgili hüküm uyarınca haksız rekabet nedeniyle müşterileri, kredisi, mesleki itibarı, ticari faaliyetleri vd. ekonomik menfaatleri zarar gören yahut zarar görme tehlikesiyle karşılaşabilecek olan kimse haksız rekabet davası açabilecektir. Bu halde açılabilecek haksız rekabet davaları ise şunlardır:
- Fiilin haksız olup olmadığının tespiti davası,
- Haksız rekabetin men’i davası,
- Haksız rekabet dolayısıyla meydana gelen maddi durumun ortadan kaldırılması, yanlış veya aldatıcı beyanlarda haksız rekabet gerçekleştirilmişse bu beyanların düzeltilmesi, tecavüzün önlenmesinde kaçınılmaz olması halinde haksız rekabette etkili olan araçlar ile malların imhası talebi,
- Kusur varsa zararların tazmini davası,
- TBK 58 uyarınca manevi tazminat istemi.
Haksız rekabet davası olarak yukarıda sayılan hukuk davalarının yanında ceza davası açılması da mümkündür. Dürüstlük kuralına aykırı davranış veya ticari uygulamalar sergileyen, TTK m.62’de sayılan fiilleri işleyen kimse hakkında ceza davası açılabilecektir.
Ticari sırların ifşası durumunda ne yapılmalı?
Ticari sır bir ticari faaliyet çerçevesinde yalnızca belirli kişilerin bilip elde edebildiği, rakiplerin öğrenmesi halinde ticari işletmenin veya şirketin zarar görme ihtimali bulunan bilgilerdir. Bu bilgiler kamuya veya üçüncü kişilere açıklanmamalıdır. Şirket veya işletmenin pazarlama taktikleri gibi şirkete özel bilgiler de ticari sır kapsamındadır. Ticari sırların ifşası ise TCK kapsamında bir suç olarak düzenlenmiştir. TCK m. 239 uyarınca sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olunan ticari sır niteliğindeki bilgi ve belgeleri yetkisiz kişilere vermek, ifşa etmek suçtur. Bu nitelikteki bilgileri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kimse hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ticari sır niteliğindeki bilgi veya belgeleri hukuka aykırı yollarla elde eden ve yetkisizlere veren ya da ifşa eden hakkında da aynı cezaya hükmolunacaktır. Ticari sırları Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklayan faile verilecek ceza ⅓ oranında artırılacaktır. Son olarak bir kimseyi cebir veya tehdit kullanarak ticari sırları açıklamaya mecbur kılan fail üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır.
Ticari sırların ifşası söz konusu olduğunda alanında uzman bir ceza avukatına başvurarak suçun savcılığa bildirilmesi ve şikayette bulunulması gerekmektedir.
Aldatıcı Reklamlara Karşı Ne Yapabilirsiniz?
Aldatıcı reklamlara karşı dürüstlük kuralına aykırı reklam ve satış yöntemleri TTK 55/1-a bendi uyarınca haksız rekabet oluşturan davranışların başlıcalarından biridir. Rakibinizin dürüst olmayan reklamları karşısında TTK 58 çerçevesinde hem rakibinizin hem de basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşlarının sorumluluğu söz konusu olabilmektedir. Açılabilecek haksız rekabet davaları ise TTK 58 göndermesiyle m. 56’da belirtilen ilk üç davadır. Bunlar:
- Fiilin haksız olup olmadığının tespiti davası
- Haksız rekabet davranışının veya uygulamasının meni davası,
- Maddi durumun ortadan kaldırılması, yanlış ve yanıltıcı beyanların düzeltilmesi, gerektiğinde haksız rekabetin işlenmesi için kullanılan araçların ve malların imhasıdır. Kural olarak bu davalar ancak reklamın sahipleri ile ilan verenler aleyhine açılabilmektedir. Örneğin bir programda dürüst olmayan bir reklam yapıldığında bunun için ancak program sahibi ve ilan veren aleyhine dava açabilirsiniz. Fakat bu davalar aşağıda sayılan hallerde yazı işleri müdürü, genel yayın yönetmeni, program yapımcısı, reklamı yayın, iletişim veya bilişim aracına koyan veya koyduran ile ilan servis şefi; bunlar gösterilmediği takdirde işletme veya kuruluş sahibi aleyhine açılabilecektir,
- Yazılı basında yayınlanan reklamın sahipleri ile ilan verenden habersiz ya da bunların onayına aykırı olarak yayınlandığında,
- Yazılı basında yayınlanan reklamın sahiplerinin ve ilan verenin kim olduğunun bildirilmesinden kaçınıldığında,
- Başka sebeplerle yazılı basında yayımlanan reklamın sahibinin veya ilan verenin meydana çıkarılması veya bunlara karşı bir Türk mahkemesinde dava açılması mümkün olmadığında.
Sözleşmeyi ihlale yöneltme durumunda ne yapılmalı?
Sözleşmeyi ihlale yöneltme TTK m.55’te sayılan dürüstlük kuralına aykırı davranış kapsamındadır. Kişiyle kendisinin sözleşme yapabilmesi için alıcının sözleşmeden caymasına veya peşin satış sözleşmesi yapan alıcının sözleşmeyi feshetmesine, yapılan sözleşmeye aykırı davranmasına ikna etmek haksız rekabet oluşturmaktadır. İşçileri veya vekilleri yahut diğer yardımcı kişileri kısaca çalışanları, işverenlerinin veya müvekkillerinin üretim ve iş sırlarını ifşa etmeye yöneltmek de haksız rekabet oluşturan davranışlardandır. Bunları işlerini ifa etmesinde yükümlülüklerine aykırı davranmaya yöneltmek amacıyla yararlar sağlamak veya önermek bu sayede kendisine yarar sağlamaya çalışmak davranışı da haksız rekabet oluşturacaktır. İşbu hallerde haksız rekabete ilişkin hukuk davalarını açmak gerekecektir. Sözleşmeyi ihlale yöneltme olarak sayılan bu hallerden TTK 62 kapsamına giren fiiller için savcılığa şikayette bulunarak sorumluların cezalandırılması yoluna gidilmelidir. Haksız rekabet cezası TTK 62’de belirtildiği üzere iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
Rekabet Hukukunda Haksız rekabetten doğan tazminat davaları
Haksız rekabetten doğan tazminat davalarında Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Açılacak tazminat davasında haksız rekabet dolayısıyla uğranılan maddi ve manevi zararlar talep edilebilecektir.
Haksız rekabetten dolayı manevi tazminat davası açılabilmesi için haksız rekabet oluşturan davranış veya uygulamaların kişilik haklarını zedelemesi gerekmektedir. Bu zedelenme kişinin acı, elem ve ızdırap duymasına sebep olup manevi bir zarar meydana getirmelidir. Haksız rekabet davranışını sergileyen kimsenin kusurlu olması halinde manevi tazminat talebinde bulunulabilecektir. Maddi tazminat talebinde ise haksız rekabet eyleminden doğan maddi zararın ödenmesi talep edilecektir. Ancak TTK 56/1-e gereğince haksız rekabet sonucunda davalının elde etmesi mümkün görülen menfaatin karşılığına da karar verilebilir.
Rekabet Hukukunda Muafiyet
Muafiyet Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenmiş hukuki bir kurumdur. Kanunun 4. maddesinde belirli bir mal veya hizmet piyasasında rekabeti engelleme, bozma, kısıtlama amacı taşıyan, bu etkiyi doğuran, bu etkiyi doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar ile uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür kararları ile eylemleri hukuka aykırı ve yasak kabul edilmiştir. Ancak Rekabet Kurulu, Kanunun 5.maddesinde sayılan şartların varlığı halinde teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliklerinin kararlarının 4. madde hükümlerinin uygulamasından muaf tutulmasına karar verebilmektedir. Bu şartlar:
- Malların üretim ya da dağıtımıyla hizmetlerin sunulmasında yeni gelişmelerin,
- İyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması,
- Tüketicinin bu iyileşme ve gelişmelerden yarar sağlaması,
- İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
- Rekabetin zorunlu olandan daha fazla sınırlanmamasıdır.
Muafiyet başvurusu Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Teşebbüs Birliği Kararlarının İsteğe Bağlı Bildirimine İlişkin Kılavuz uyarınca Muafiyet Bildirim Formu ile yapılmaktadır. Muafiyet başvurusu yapılırken hak kayıplarına uğramamak için rekabet hukuku avukatına danışmak ve hukuki yardım almak faydalı olacaktır.
Topo Hukuk Bürosu rekabet hukuku alanında uzman avukatlar ile faaliyet göstermektedir. Haksız rekabet davası ile muafiyet başvurularınız için büromuza ulaşarak hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetlerimiz hakkında bilgi alabilirsiniz.
