Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverilme)

Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverilme) Nedir?

Şartlı tahliye nedir sorusu ceza infaz rejimi ile ilgili araştırma yapan kişilerin en çok sordukları sorulardan birisidir. Koşullu salıverilme hapis cezasının bir kısmını hapishanede iyi halli olarak geçiren mahkûmun gerekli şartların da varlığı halinde cezasının kalanını dışarıda denetimli serbestlik içerisinde geçirmesidir. Bu bir hak ya da mahkûma verilen bir beraat kararı değildir. Bilakis şartlı tahliye bir infaz rejimidir, mahkûm cezasını çekmeye devam eder. Kişi kanundaki şartları yerine getirdiği takdirde koşullu salıverilme talebinde bulunmasa dahi hakkında karar verilebilir.

Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverilme) Şartları Nelerdir?

Şartlı tahliye kararının verilebilmesi için birtakım şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Buna göre şartlı tahliye diğer bir ismiyle koşullu salıverilme şartları şunlardır:

1. Şartlı tahliyeye konu olabilecek ceza ancak hapis cezası olabilir. Adli para cezaları ile ilgili şartlı tahliye kararı verilmesi mümkün değildir.
2. Hapis cezasının belli bir kısmının hapishanede infaz edilmiş olması gerekir. İnfaz süresi çeşitli hapis cezalarına göre değişiklik gösterecektir.
3. Mahkûmun hapishanedeki ceza süresi boyunca iyi halli olmuş olması gerekir.
4. Koşullu salıverilme kararının görevli ve yetkili mahkeme tarafından verilmiş olması.

Şartlı Tahliye Kimlere Uygulanır, Kimleri Kapsar?

Şartlı tahliye kararı kimleri kapsıyor sorusunun cevabı şartlı tahliyeden yararlanamayacak kişileri sayarak tersten bir şekilde verilebilir. Zira yukarıda sayılan şartlı tahliye koşullarını yerine getiren ve şartlı tahliye kararı verilemeyecek kişilerden olmayan mahkûmlar hakkında şartlı tahliye kararı verilebilir. Buna göre koşullu salıverilme kararı verilemeyecek olan kişiler şunlardır:

1. İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda kişi hakkında şartlı tahliye kararı verilemez.
2. Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlardan birinin bir örgüt faaliyeti içerisinde işlenmesi ve kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesi durumunda şartlı tahliye kararı verilmez.

Şartlı Tahliye Kararı Geri Alınır Mı?

Şartlı tahliye kararı geri alınır mı, şartlı tahliye kararı nasıl bozulur ? Hakkında şartlı tahliye kararı verilmiş kişi denetim süresi içerisinde kasıtlı olarak bir suç işler veya öngörülmüşse denetim yükümlülüklerini ihlal ederse verilen koşullu salıverilme kararı geri alınabilir. Şartlı tahliye kararı geri alındıktan sonra kişi cezasını hapishanede çekmeye devam eder. Bu kararı bozacak olan mahkeme şartlı mahkeme kararını vermiş olan mahkemedir.

Şartlı Tahliye Denetimli Serbestlik

Hakkında şartlı tahliye kararı verilen kişiye şartlı tahliye süresi boyunca denetimli serbestlik hükümleri uygulanır. Eğer kişi denetimli serbestlik süresi içerisinde kasten bir suç işlerse veya hâkimin kendisine verdiği denetim yükümlülüklerini ihlal ederse hakkında verilen karar bozulur. Peki şartlı tahliye denetimli serbestlikte bozulduğunda kişinin geri kalan cezası nasıl infaz edilecektir?

1. Kişi denetimli serbestlik süreci içerisinde kasten bir suç işlemişse işlediği ikinci suçtan itibaren kalan cezasını hapishanede geçirir.
2. Kişi denetimli serbestlik süreci içerisinde kasten bir suç işlememişse ancak hâkimin kendisine verdiği denetimli serbestlik yükümlülüklerini ihmal etmişse o zaman şartlı tahliye kararının verildiği tarih ile yükümlülüklerini ihlal ettiği tarih arasındaki süreyi geçmemek koşuluyla cezasını çeker.

Şartlı Tahliye Süreleri

Şartlı tahliye kararı verilebilmesi için suçtan dolayı verilen hapis cezasının bir kısmının hapishanede infaz edilmesi gerekir. Hapishanede infaz edilmesi gereken şartlı tahliye süreleri her bir ceza türü için farklılık gösterecektir. Buna göre her bir ceza için şartlı tahliye süreleri şunlardır:

1. Süreli hapis cezalarında kişi cezasının 2/3’ünü hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir. Kişiye birden fazla süreli hapis cezası verilmiş olsa bile kişinin şartlı tahliye dolayısıyla hapishanede geçireceği süre 28 yıldan fazla olamaz.
2. Müebbet hapis cezalarında kişi 24 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
3. Bir müebbet hapis cezası ile bir süreli hapis cezası alan kişinin koşullu salıverilme dolayısıyla hapishanede geçireceği süre 30 yıldan fazla olamaz.
4. Birden fazla müebbet hapis cezasından mahkûm olan kişi cezasının 30 yılı hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
5. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında kişi 30 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.
6. Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile bir süreli hapis cezası alan kişinin şartlı tahliye dolayısıyla hapishanede geçireceği süre 36 yıldan fazla olamaz.
7. Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasından mahkûm olan kişi cezasının 36 yılını hapishanede geçirdiği takdirde şartlı tahliyeden yararlanabilir.

Koşullu salıverilme süreleri hesaplanırken hakkında ceza kararı verilmiş kişinin 15 yaşını doldurmamış olması durumunda hapishanede geçirdiği bir gün iki gün şeklinde hesaplanacaktır.

Örgütlü Suçlarda Şartlı Tahliye Süreleri

Örgütlü suçlardan dolayı hapis cezası alan kişilerin durumu genel koşullu salıverilme sürelerine tabidir. Ancak;

1. Örgüt propagandası yapma, örgüte yardım etme, örgüte silah sağlama suçlarında şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmek için hapishanede geçirilmesi gereken süre genel kural olan 2/3 değil 3/4’tür.
2. Örgütlü suçlar nedeniyle birden fazla süreli hapis cezası alan kişilerin şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmeleri için hapishanede geçirecekleri süre 32 yılı geçemez.
3. Örgütlü suçlar nedeniyle bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezası alan kişilerin şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmeleri için hapishanede geçirecekleri süre 34 yılı geçemez.
4. Örgütlü suçlar nedeniyle birden fazla kere hapis cezası alan kişilerin şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmeleri için cezalarının 34 yılını hapishanede geçirmeleri gerekmektedir.
5. Örgütlü suçlarda bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezası alan kişilerin şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmeleri için hapishanede geçirmeleri gereken süre 40 yılı geçemez.
6. Örgütlü suçlardan dolayı bir kez müebbet hapis cezası ve bir kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanlar il birden fazla kere ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan kişilerin şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilmeleri için cezalarının 40 yılını hapishanede geçirmeleri gerekmektedir.

Tekerrür Halinde Şartlı Tahliye Süreleri

Koşullu salıverilme kararından sonra denetimli serbestlik süresi içerisinde kasten bir suç işleyen veya hâkimin öngördüğü denetimli serbestlik yükümlülüklerini ihlal eden kişiler tekerrür halindedir. Tekerrür halinde uygulanacak şartlı tahliye süreleri şunlardır:

1. Tekerrür halinde süreli hapis cezalarında kişi hapis cezasının 3/4’ünü hapishanede geçirdikten sonra şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilir.
2. Tekerrür halinde müebbet hapis cezasının 33 yılının hapishanede geçirilmesi durumunda kişi şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilir.
3. Tekerrür halinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 39 yılının hapishanede geçirilmesi durumunda kişi şartlı tahliye hükümlerinden yararlanabilir.

Şartlı Tahliye Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

Şartlı tahliye davasında görevli ve yetkili mahkeme ceza kararını veren mahkemedir. Eğer kişi hükmün verildiği mahkemenin yargı çevresinden başka bir çevrede hapiste bulunuyorsa o zaman görevli ve yetkili mahkeme o yerdeki aynı derece mahkemesi olur. Hükmü veren mahkeme ilk derece mahkemesi sıfatı ile Yargıtay ise şartlı tahliye davası Ankara Ağır Ceza Mahkemesinde görülür. İlk derece mahkemesi sıfatıyla kararı veren bölge adliye mahkemesi ise de görevli ve yetkili mahkeme bölge adliye mahkemesinin bulunduğu ilin ağır ceza mahkemesidir. Eğer bölge adliye mahkemesi duruşma açmak suretiyle davaya bakmışsa o vakit şartlı tahliye davasında görevli ve yetkili mahkeme hükmü kaldıran ilk derece mahkemesi olacaktır.

Şartlı tahliye ve koşullu salıverme gibi infaz hukukunun alanına giren sorularınıza büromuz uzman ceza avukatları aracılığıyla yanıt bulabilirsiniz.