Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa İtiraz

Tutuklama Nedir?

Tutuklama kararı ve tutukluluğa itiraz nedir, tutuklama kararı kim verir? Tutuklama kişinin hürriyetini kısıtlayıcı bir koruma tedbiridir. Anayasa’nın 19. maddesi uyarınca suçluluğu hakkında kuvvetli şüphe bulunan kimseler; kaçmalarını, delillerin yok edilmesini yahut değiştirilmesini önleme amacıyla tutuklanabilecektir. Bahsedilen tutuklama koruma tedbiri hakim tarafından şüpheli ya da sanıklar hakkında verilir. Tutuklama kararı vermeye soruşturma evresinde Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma evresinde ise mahkeme yetkilidir. Tutuklama kararı ancak bir hakim tarafından verilebilir.

Tutuklama Kararı Hangi Hallerde Verilebilir? Tutuklama Sebepleri Nelerdir?

Tutuklama nedenleri nelerdir, hakim hangi hallerde tutuklama kararı verebilir? Tutuklama sebepleri genel anlamıyla 5271 s. CMK 100. maddede sayılmıştır. Bu maddeye göre;

1. Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde sanık ya da şüpheli tutuklanabilir.
2. Şüpheli ya da sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıracak somut olgular bulunuyorsa tutuklama nedeni var sayılabilir.
3. Şüpheli veya sanığın davranışları delil yok etme, gizleme, değiştirme; tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı girişiminde bulunma konularında kuvvetli şüphe oluşturduysa tutuklama nedenleri var sayılabilir.
4. Katalog suçların işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunması halinde tutuklama nedeni var sayılabilecektir:

• TCK’de yer alan: soykırım ve insanlığa karşı suçlar, kasten öldürme, silahla işlenmiş kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama, işkence, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, hırsızlık ve yağma, uyuşturucu ya da uyarıcı madde imal ve ticareti, suç işleme amacıyla örgüt kurma, devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
• 6136 s. Kanun 12. maddesinde tanımlanan silah kaçakçılığı suçu,
• 4389 s. Kanun 22. maddesi 3 ve 4. fıkralarında tanımlanan zimmet suçu,
• 4926 s. Kanun’da tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar,
• 2863 s. Kanun 68 ve 74. maddelerinde tanımlanan suçlar,
• 6831 s. Kanun 110. maddesi 4 ve 5. fıkralarında tanımlanmış olan kasten orman yakma suçları,
• 2911 s. Kanun 33. maddesinde sayılan suçlar,
• 3713 s. Kanun 7/3 maddesinde belirtilen suçlar.

Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa İtiraz Nasıl Yapılır?

Tutuklama kararına itiraz veya tutukluluğa itiraz CMK madde 268 kapsamında gerçekleştirilecektir. Buna göre ilgili, kararı veren mercie verilecek olan tutuklamaya itiraz dilekçesi ile ya da tutanağa geçirilmesi şartıyla zabıt katibine beyanda bulunarak yapılacaktır. Tutanakla tespit edilen beyan ve imzayı ağır ceza mahkemesinde mahkeme başkanı, sulh ceza hakimliğinde hakim onaylayacaktır.

Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa İtiraz Süresi Ne Kadardır?

Tutukluluğa itiraz süresi CMK 268 uyarınca yedi gündür. Yedi günlük süre ilgilinin tutuklama kararını öğrendiği günden itibaren başlamaktadır.

Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa İtiraz Başvurusu Nereye Yapılır?

Tutuklama kararına ve tutukluluğa itiraz başvuru kararı veren hakimlik ya da mahkemeye yapılacaktır. İtirazı incelemeye yetkili merciler ise:

Sulh Ceza Hakimliği kararlarına karşı yapılmış olan itirazları inceleme yetkisi o yerde birden fazla sulh ceza hakimliğinin bulunması halinde numara olarak kendisini izleyen hakimliğe, son numaralı hakimlik için bir numaralı hakimliğe; ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin olduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hakimliği var ise en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine aittir.

Asliye Ceza Mahkemesi hakimi tarafından verilen kararlara itiraz yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesi tarafından ve bu mahkemeyle başkanının verdiği kararlar hakkındaki itiraz o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesi varsa numara olarak kendisini izleyen daire, tek dairesi varsa da en yakın ağır ceza mahkemesi tarafından incelenir.

Naip hakim kararlarına yapılacak tutuklamaya itirazların incelenmesi ise mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanı, istinabe oldukları mahkeme kararlarına karşı yukarıda saydığımız esaslara göre bulundukları yer mahkeme başkanı veya mahkeme tarafından gerçekleştirilecektir.

Bölge Adliye Mahkemesi ceza daireleri ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda üyenin kararını daire başkanı, daire başkanı ya da ceza dairesinin kararını numarayı izleyen ceza dairesi inceler.

Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa Kimler İtiraz Edebilir?

Tutuklama kararına itiraz CMK uyarınca ilgililer tarafından yetkili mercie yapılacaktır. Bu anlamda tutukluluğa itiraz Cumhuriyet Savcısı, sanık yahut şüpheli kişi, şüpheli veya sanık müdafi, eşi ya da yasal temsilcisi; katılan ya da katılan sıfatını alabilecek durumdaki suçtan zarar gören kimseler tarafından gerçekleştirilebilir.

Tutuklama Kararına ve Tutukluluğa İtiraz Süresinin Kaçırılması Durumunda Ne Yapılabilir?

Tutukluluğa itiraz süresinin kaçırılması durumunda ek süre talep edilebilir mi, itiraz süresini kaçırdım ne yapmalıyım; tutukluluğa itiraz etmek isteyen kişiler tarafından merak edilmektedir. CMK madde 40 uyarınca bir süreyi kusuru olmaksızın geçiren kimse eski hale getirme talebinde bulunabilmektedir. Bu anlamda tutukluluğa itiraz süresinin kaçırılması durumunda kişi süreyi geçirmesine neden olan haklı sebep ile itirazda bulunabilecektir. Tutuklama kararına itirazın süresinin geçirilmesine neden olan haklı sebep madde 41 gereği engelin kalkmasından itibaren yedi gün içinde sunulmalıdır. Eski hale getirme talebi hukuki detayları olan bir işlem olduğundan dolayı ceza avukatından destek alınması önerilmektedir.

Tutuklamaya İtiraz Kaç Günde Sonuçlanır?

Tutuklamaya itiraz kaç günde sonuçlanır karar itiraz eden kişiler tarafından sıklıkla sorulmaktadır. Tutuklamaya itiraz dilekçesi sunulduktan en geç üç gün içerisinde yukarıda aktarmış olduğumuz itirazı incelemeye yetkili olan mercie gönderilecektir. Tutuklamaya itiraz yerinde görülürse kararı veren hakim ya da mahkeme kararı düzeltilecektir.

Soruşturma Aşamasında Tutukluluğa İtiraz Dilekçesi

Soruşturma aşamasında tutukluluğa itiraz dilekçesi; kararı veren merci olan Sulh Ceza Hakimliği’ne verilecektir. Soruşturma aşamasında tutukluluğa itiraz dilekçesi tutuklama kararının kaldırılması ve kişinin tahliye edilmesi istemli olmalıdır. Tahliyenin mümkün olmadığı durumlarda tutuklunun adli kontrole tabi tutulmak suretiyle serbest bırakılması da talep edilebilmektedir.

Hükmen Tutukluluğa İtiraz Dilekçesi

Hükmen tutuklu kavramı haklarında mahkumiyet kararı verilen tutukluları belirtmektedir. Bu anlamda hükmen tutukluluğa itiraz dilekçesi ceza davasının açıldığı ve kararı veren mahkemeye verilmelidir. Hükmen tutukluluğa itiraz dilekçesi tutukluluğun kaldırılması taleplidir.

Tutuklama Kararı Verilemeyecek Haller

CMK madde 100/4 uyarınca aşağıdaki hallerde tutuklama kararı verilemeyecektir:

1. İşin önemi verilmesi beklenen ceza yahut güvenlik tedbiriyle ölçülü değilse,
2. Yalnıca adli para cezası gerektiren suçlar söz konusu olduğunda,
3. Hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlar söz konusu olduğunda. Ancak belirtmek gerekir ki vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenen suçlarda hapis cezasının üst sınırının iki yıldan fazla olması şartı aranmamaktadır.

Uluslararası Tutuklama Kararı Şartları ve Bazı Örnek Kararlar

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uyarınca uluslararası tutuklama kararı şartlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

-Tutuklama iç hukuk kurallarına uygun yapılmalıdır. Bu uygunluk, iç hukuktaki maddi ve usul hükümlerine uyma yükümlülüğünü kapsamaktadır.

-Kişinin suç işlediği yönünde kuvveli şüphe bulunmalı ya da suç işlemesine veya işledikten sonra kaçmasına engel olma zorunluluğu doğduğuna dair makul nedenlerin varlığı gerekmektedir.

Sözleşme’ye göre tutuklama kararı şartlarına verilebilecek AİHM tarafından verilen bazı örnek kararlar: Assenov/Bulgaristan, Douiyeb/Hollanda, Lukanov/Bulgaristan, Pantea/Romanya olarak sıralanabilir.

Tutuklama Kararı ve Tutukluluğa İtiraz Aşaması ve Ceza Avukatı

Tutuklama kararı yazımızın başında da belirtmiş olduğumuz üzere kişi hürriyetini kısıtlayıcı bir koruma tedbiridir. Tutuklama tedbiri ceza mahkemeleri aracılığıyla yapılmakta ve insan hayatına ciddi bir müdahale oluşturabilmektedir. Bu anlamda haksız olarak verilen tutuklama kararlarına karşı kişinin gerekli yasal yollara başvurması önem arz etmektedir. Tutuklama kararına karşı başvurulabilecek itiraz kurumu mağduriyetlerin önlenmesi noktasında etkilidir. Tutuklamaya itiraz aşamasının uzman bir ceza avukatıyla birlikte yürütülmesi sanık ya da şüpheli için faydalı olacaktır. Tutuklamaya itiraz dilekçesi de hukuki ve teknik bilgi birikimi gerektirdiğinden dilekçenin ne çok uzun ne çok kısa, net, anlaşılır ve itiraz sebeplerini açıkça ifade eden şekilde yazılması gerekmektedir. Hak kayıplarının önlenmesi adına tutuklama kararına itiraz aşamasında hızlı ve etkili destek veren Topo Hukuk Bürosu ceza avukatlarına iletişim sayfasındaki numaradan veya danışma formunu doldurarak ulaşabilirsiniz.