İçindekiler
Marka Hakkının İhlali Nedir?
Marka hakkının ihlali kavramını anlayabilmek için markanın tanımını yapmak gerekir. Marka, bir işletmenin mal ve hizmetlerinin diğer işletmelerin mal ve hizmetlerinden ayırmaya yarayan her türlü işarettir. Bir ticaret malını tanıtmaya yarayan, malın simgesi haline gelmiş yazı, rakam, resim vb. her türlü işaret marka olabilir. Markanın tescili ile birlikte marka hakkı doğacak ve bu hakkın korunması ve kullanılması sağlanacaktır. Ancak kullanım bazı hallerde hak sahibi dışında kötü niyetli kimselerce gerçekleştirilebilmektedir. Böyle bir durumda marka hakkının ihlali, marka hakkına tecavüz söz konusu olacaktır.
Marka hakkı, marka hakkının ihlali ve marka ihlali cezası gibi düzenlemeler mülga 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname(MarKHK) ile 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde yapılmıştır.
Marka Hakkının İhlali Sayılan Fiiller Nelerdir?
Marka hakkının ihlali sayılan fiiller MarKHK’nın 61. maddesinde sayılmıştır. Söz konusu mülga KHK’nın ardından 2017 yılında yürürlüğe giren Sınai Mülkiyet Kanunu 29.maddesinde MarKHK’ya paralel bir şekilde marka hakkına tecavüz fiilleri düzenlenmiştir. Markanın ihlali niteliğindeki bu fiillerin işlenmesi eylemi gerçekleştiren kimsenin sorumluluğuna yol açacak ve kişi yaptırımla karşı karşıya kalacaktır. MarKHK’da sayılan marka hakkının ihlali sayılan fiiller şunlardır:
1) Marka sahibinin izni olmadan markayı yahut ayırt edilemez derecede benzerini kullanarak markayı taklit etmek
2) Marka sahibinin izni olmadan markayı yahut ayırt edilemez derecede benzerini kullanarak markanın taklit edildiğini bilip yahut bilmesi gerekip yine de tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünlerin satışını yapmak, dağıtmak, ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak veya ihraç etmek, ticari amaçlarla elde bulundurmak, bu ürünle alakalı olarak sözleşme önerisinde bulunmak
3) Marka sahibince lisans yoluyla verilen hakları marka sahibinin izni olmaksızın genişletmek, bu hakları 3. kişilere devretmek
4) Marka sahibinin izni olmaksızın markayı SMK m.7’de (MarKHK m.9’da) belirtilen biçimlerde kullanmak. İlgili maddede belirtildiği üzere marka hakkının kullanımı marka sahibine aittir. Marka hakkı sahibi markanın tescili kapsamına giren aynı mal /hizmet ile ilgili tescilli markayla aynı olan yahut halk tarafından işaret ile tescil edilmiş markayla arasında ilişkilendirme bile olsa karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılmasının önlenmesini talep edebilecektir.
Marka hakkı sahibi aynı zamanda tescilli markayla aynı ya da buna benzer olan ancak tescilli markanın kapsamına giren mal, hizmetlerle benzerlik taşımayan, fakat ülkemizdeki tanınmışlık düzeyi sebebiyle tescilli markanın itibarından haksız biçimde yararlanacak yahut tescilli markanın itibarına zarar verecek, ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikte bir işaretin kullanılmasının önlenmesini de isteyebilir. Zira sayılan bu fiiller marka hakkını ihlal edici niteliktedir.
Marka İhlali Cezası
Marka ihlali cezası ne kadar, marka ihlali cezaları nelerdir soruları internette sıklıkla aranan sorulardandır. Marka ihlali cezaları nelerdir sorusunun cevabı SMK m. (MarKHK m.61/A) bakarak hapis ve adli para cezası olarak verilmelidir. Ceza gerektiren fiillerin bir tüzel kişi faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacaktır. Marka ihlali cezası:
- A) Başkasının marka hakkına tecavüz suretiyle mal veya hizmet üreten, satışa arz eden yahut satan kişi için bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile yirmi bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.
- B) Marka koruması altında olan eşya ya da şeyin ambalajı üzerindeki marka işaretini yetkisi olmadan kaldıran kişi için bir yıldan üç yıla kadar hapis ile beş bin güne kadar adli para cezası öngürülmüştür.
- C) Yetkisiz bir şekilde başkasına ait olan marka hakkı üzerinde tasarrufta bulunan kişi için iki yıldan dört yıla kadar hapis ile beş bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür. Burada belirtilen tasarruf devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle gerçekleştirilir.
Maddenin son fıkrasında cezasızlık sebebi öngörülmüştür. Buna göre markayı taklit suretiyle üretilen malı satışa arz eden ya da satan kişi bu malı nereden temin ettiğini bildirir ve bu şekilde üretenlerin ortaya çıkarılması ve üretilen mallara el konulmasını sağlar ise bu kişi hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.
Marka İhlali Tespit Davası
Marka ihlali davası marka ihlalinin önlenmesinden ibaret değildir. Marka ihlali davası SMK m.149’da sayılmıştır. Buna göre marka hakkı sahibi mahkemeden; fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti, muhtemel tecavüzün önlenmesi, tecavüz fiillerinin durdurulması, tecavüzün kaldırılması, kullanılan araçlara el konulması, el konulan araçlar ve ürünler üzerinde kendisine mülkiyet hakkı tanınması taleplerinde bulunabilecektir.
Marka ihlali tespit davası tecavüzün tespiti şeklinde olacaktır. Fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti ilk olarak kişinin, bir başkasının markasına tecavüz edip etmediğini ortaya çıkarmak için açmış olduğu dava olarak karşımıza çıkar. Bu dava menfi tespit davasıdır. İkincisi ise markasına tecavüz edildiğini düşünen kimsenin açacağı marka ihlali tespit davası olacaktır. Bununla birlikte kişi hakkına tecavüz teşkil eden olayların tespiti amacıyla mahkemeden delil tespiti de talep edebilir.
Marka ihlali davası açmanın tarafları uzun ve zahmetli bir sürece doğru götüreceği göz önüne alındığında küçük çaplı, fazla bir tecavüz ya da menfaat ihlali oluşturmayan fiillerin mahkemeye taşınmayacağı anlaşılabilir. Fakat böyle bir durumda yine de hak ihlali söz konusudur. Yalnızca bu hak ihlaline, marka hakkına tecavüz fiiline sessiz kalınmış olacaktır. Böyle bir durumda hakkın korunması amacıyla marka hakkının ihlali ihtarname yolu bir alternatiftir. Marka hakkının ihlali ihtarname çekilmesi noter vasıtasıyla gerçekleşecektir. Marka hakkının ihlali ihtarname dava açılmadan tecavüze haksız fiili işleyen kişi tarafından gönüllü bir şekilde vazgeçilmesini amaçlar.
Marka İhlali Nedeniyle Tazminat İstemi Mümkün Müdür?
Marka ihlali nedeniyle tazminat istemi SMK m.150’de düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre markanın ihlali niteliğinde fiilleri işleyen kimseler marka hakkı sahibinin zararını gidermekle, yani tazminle, yükümlüdür. Marka hakkına tecavüz edildiğinde kişi:
-Marka hakkına konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz eden tarafından kötü şekilde kullanılması veya üretilmesi,
-Bu şekilde üretilen ürünlerin temin edilmesi veya uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda zarara uğramışsa tazminat isteminde bulunabilecektir. Yani hak sahibi maddi, manevi zararları ile itibar kaybından ileri gelen zararlarının tazmin edilmesini isteyebilecektir.
Marka Hakkının İhlali Davasını Kimler Açabilir?
Marka hakkının ihlali davasını kimler açabilir sorusunada hak sahipleri tarafından açılabileceğini söyleyelim. Burada davaya konu hakkın sahibi markanın adına tescil edilmiş olduğu kimsedir. Marka hakkı üzerinde birlikte mülkiyet söz konusu ise marka ihlali davası birlikte açılmalıdır. Bunlar üzerinde zorunlu dava arkadaşlığı bulunmaktadır.
Marka sahibinin ölmesi halinde dava açma hakkı mirasçılara geçecektir. Bununla birlikte marka sahibinin iflası durumunda marka hakkının ihlali davalarını açma yetkisi iflas idaresindedir. İflas halinde marka sahibi dava açamaz.
Marka İhlali Durumunda Marka Sahibinin Talepleri
Markanın ihlali halinde marka sahibi mahkemeden şu taleplerde bulunabilecektir:
1) SMK m.7’de belirtilen fiillerin önlenmesini talep etme
2) İşlenen bir fiilin tecavüz teşkil edip etmediğinin tespiti
3) Muhtemel olan tecavüzün önlenmesi
4) Tecavüz oluşturan eylemlerin durdurulması
5) Tecavüzün kaldırılması ve maddi manevi zararın tazmin edilmesi
6) Tecavüzü oluşturan ve cezayı gerektiren ürünler ile birlikte bu ürünlerin üretiminde kullanılan araçlara el konulması
7) Kendisine el konulanlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması
8) Tecavüzün devamının önlenmesi amacıyla tedbirlerin alınması, el konulan araçların ve ürünlerin şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerinde bulunan markaların silinmesi yahut gerekli ise imha edilmesi
9) Haklı sebep ya da menfaatin varlığı halinde kesinleşen kararın özet şeklinde ilanı ile ilgililere tebliği
10) Yoksun kalınan kar dahil zararlarının tazmin edilmesi
Marka İhlali Durumunda Suç Duyurusu
Marka ihlali suç duyurusu ile ilgili mercilere bildirilmelidir. Zira Sınai Mülkiyet Kanununa göre marka hakkına tecavüz eden kimse hapis ve adli para cezası ile cezalandırılacaktır. SMK m.30 tecavüz teşkil eden ve hapis ile adli para cezası öngörülen halleri düzenlenmiştir. Ancak bu hallerde ceza verilmesi ilgili kimselerin şikayetine bağlı olacaktır. Dolayısıyla marka ihlali suç duyurusu ile birlikte soruşturulacak veya kovuşturulacaktır.
Marka İhlali Dava Dilekçesi
Marka ihlali dava dilekçesi örneği internet üzerinden kolayca bulunabilecektir. Ancak internette yayınlanan bu dilekçelerin yalnızca örnek olduğu, her somut olaya kolaylıkla uygulanamayacağı dikkate alınmalıdır. Marka ihlali davalarıyla ilgili sürekli olarak çalışan Topo Hukuk Bürosu olarak biz de bir örnek vermiş bulunmaktayız. Fakat marka ihlali dava dilekçesi örneği için uzman bir marka avukatı tarafından danışımanlık alınması gerektiğini hatırlatmakta da fayda görüyoruz.
……….FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİNE,
DAVACI:
ADRES:
VEKİLİ:
DAVALI:
DAVA KONUSU: Marka hakkına tecavüzün durdurulması ile zararın tazmini talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR:
Müvekkil şirkete ait olan … adlı ürün Türk Marka ve Patent Kurumunca 18.11.2017 tarihinde tescil edilmiştir. Dolayısıyla … markasının kullanım hakkı ve yetkisi müvekkil şirkete aittir.
Müvekkil şirkete ait olan … markası ile bilinen ürün ülkede oldukça bilinen ve kalitesi dolayısıyla haklı bir üne kavuşmuş, benzerlerinden bu yönde ayrılmış ve özellikle aranan bir ürün haline gelmiştir.
Davalı şirket … ibaresini yine aynı sektörde, tekstil sektöründe kullanmakta olup bu isimle yaptığı satışlarda önceki satışlarına göre artık gözlenmiştir. Müvekkil şirket ile davalı şirketin aynı ibareyi aynı sektörde faaliyet göstererek marka olarak kullanması haksız eylem oluşturmaktadır.
HUKUKİ NEDENLER: 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu m.4 vd., m.149 vd.
DELİLLER: Ürünler, üretime yarayan araçlar, tanık beyanları ile her türlü yasal delil
SONUÇ VE İSTEM: Müvekkil şirket hak sahibi olarak davalı şirketin eylemini haksız görmektedir. Açıklanan sebeplere ve mahkemenizin re’sen yapacağı araştırmalara dayanarak tecavüzün durdurulmasına ve davalı şirketin … ibaresiyle satışa sunduğu ürünlere el konulması ile markasının silinmesine, …. TL maddi ile … TL manevi tazminata mahkemenizce hükmolunmasını saygılarımla arz ve talep ederim.
DAVACI VEKİLİ
Av.
