İçindekiler
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Şekil Şartı ve Tarafları
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin şekil şartı var mıdır, nelerdir? Ölünceye kadar bakma sözleşmesi Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre söz konusu sözleşme iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Taraflardan biri bakım borçlusu diğeri ise bakım alacaklısıdır. Bakım borçlusu, alacaklıyı ölünceye dek bakıp gözetme borcu altına girer. Bakım alacaklısı ise bunun karşılığında bir malvarlığını yahut bazı malvarlığı değerlerini bakım borçlusuna devretme borcu üstlenir. Sözleşmenin kurulmasıyla beraber bakım alacaklısı artık bakım borçlusunun aile topluluğunun bir üyesi sayılacaktır. Artık bakım borçlusu hakkaniyet çerçevesinde borç altına girdiği edimi ifa etmekle yükümlüdür.
Borçlar Kanununda kural olarak sözleşme serbestisi ilkesi geçerlidir. Yani sözleşmelerde şekil şartı aranmamaktadır. Ancak ölünceye kadar bakma akdi için durum farklı olacaktır. Borçlar Kanunu madde 612 uyarınca ölünceye kadar bakma akdi geçerlilik şartı olarak miras sözleşmesi şeklinde yapılması gerekmektedir. Aksi halde sözleşme geçerli olmayacaktır. Ancak ilgili maddenin ikinci fıkrasına göre sözleşme Devletçe tanınan bir bakım kurumu tarafından yapılmış ise bu şartın gerçekleşmesi gerekmeyecektir. Sözleşmenin bakım kurumu tarafından yetkili makamların belirlediği şartlara uygun, yazılı şekilde yapılması yeterli olacaktır. İşte ölene kadar bakma sözleşmesi şekil şartları miras sözleşmesi şeklinde yapılması ve yazılı olmasını kapsamaktadır.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Gerekli Belgeler
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapu dairesinde, noterde yahut Sulh Hakimliğince yapılabilmektedir. Bu durumda birtakım ayrımlara gidilecektir. Sözleşme şayet tapu dairesinde yapılıyor ise devredilecek olan taşınmazın tapu senedi, tarafların ve iki adet tanığın fotoğraflı nüfus cüzdanları, belediyeden alınacak emlak değeri gösterir belge gereklidir.Ölünceye kadar bakma sözleşmesi gerekli belgeler dediğimizde unutulmamalıdır ki temsilci var ise temsilcinin fotoğraflı nüfus cüzdanı ve temsile ilişkin belge de gerekli olacaktır. Bunun yanında bina niteliğindeki taşınmazlarda zorunlu deprem sigortası gerekmektedir. Ölene kadar bakma akdi noterde yahut Sulh Hakimliğince yapılıyor ise düzenlenen sözleşmenin aslı ya da örneği şarttır. Ancak gerekli belgeler bununla bitmemektedir. Şayet bakım borçlusuna verilecek olan gayrimenkulün tescilini talep etme hakkı verilmiş ise borçlunun yazılı talebi gerekmektedir. Eğer bu talep hakkı verilmemiş ise tescil işlemi için ya mahkeme kararı ya da bakım alacaklısının talebi gerekecektir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapu tescil işlemi gereklidir. Tescil resmi kayıttır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapu tescil işlemi ile sözleşme itibariyle verilecek gayrimenkul üzerinde bakım borçlusu hak tesis edebilecektir. Yani gayrimenkul üzerinde tasarruf yetkisi resmi olarak kayıt olunacaktır. Bakım borçlusunun alacağı olan gayrimenkul üzerinde tasarrufta bulunabilmesi için ölünceye kadar bakma sözleşmesi tapu tescil işlemi yapılmalıdır. Bununla birlikte, akit ile bakım alacaklısı, bakım borçlusuna bir taşınmazını devretmiş olup taşınmaz üzerinde yasal ipotek hakkına sahiptir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İptali Nasıl Olur?
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali nasıl olur, kimler ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali talebinde bulunabilir? BK madde 615’te ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, bakım alacaklısı ilgili sözleşme yüzünden nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı yükümlülüğünü yerine getiremiyorsa sözleşme iptal edilebilecektir. Ölünceye kadar bakma akdi iptali için iptal davası açılmalıdır. Belirtilen durumda sözleşmenin iptalini alacaklının nafaka yükümlülüğünü yerine getirememesinden ötürü bundan yoksun kalanlar isteyebilmektedir. Hakim bu noktada sözleşmenin iptal edilmesi yerine başka bir karar verebilecektir. Bu karar, kanuna göre bakım borçlusunun yapacağı işlerden mahsup edilmek üzere alacaklının yükümlü olduğu kimselere nafaka ödemesi olacaktır. 615. madde gereğince alacaklıların iptal davası açma hakkı saklı tutulmaktadır.
Ölünceye Kadar Bakma Akdi Önelsiz Feshi
Ölüne kadar bakma sözleşmesi önel verilerek ya da önel verilmeksizin feshedilebilmektedir. Önel verilerek fesihte edimler arasında önemli ölçüde oransızlık bulunur ve taraflardan zararlı çıkanı bildirimde bulunduktan 6 ay sonra sözleşmeyi feshedebilecektir. Fesih noktasına kadar ifa edilmiş edimler anapara ve faizi ile birlikte değerlendirilecektir. Denkleştirme sonucunda alacaklı çıkan tarafa ifa edilmiş edimler geri verilir.
Sözleşmeden doğan borca aykırı davranış sebebiyle sözleşmenin devamı çekilmez hale gelirse taraflardan herhangi biri sözleşmeyi önelsiz feshedebilmektedir. Bundan farklı olarak önemli sebeplerden ötürü sözleşmenin devamı imkansız hale gelebilir, ya da sözleşmeyi aşırı güçleştirebilir. Bu durumlarda da yine taraflardan herhangi biri sözleşmeyi önelsiz feshedebilecektir. Ölünceye kadar bakma akdi bu sebeplerden birine dayanılarak önelsiz feshedilirse şayet, kusurlu taraf aldığı şeyi geri verecektir. Aynı zamanda kusursuz tarafa, sözleşmenin feshedilmesinden doğan zarar için uygun bir tazminat ödemekle de yükümlüdür.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Bozulur Mu?
Ölene kadar bakma sözleşmesi feshedilebilir, sözleşmeden dönülebilir veya şartlar oluşmuş ise bozulabilir bir sözleşmedir. Ayrıca bakım alacaklısının ölümü itibariyle bakım borçlusunun kendisine borçlanılan malvarlığını alması ile sözleşme doğal olarak kendiliğinden sona erecektir. Ölünceye kadar bakma akdinin bozulabilmesi için sözleşmede borçlanılan edimler arasında açıkça orantısızlık bulunması gerekmektedir. Bu orantısızlığı gözlerken dikkat edilmesi gereken husus ise sözleşmenin kurulduğu an itibariyle var olup olmadığının değerlendirilmesidir. Sözleşmeden dönme bildirimi tek taraflı olarak gerçekleşecektir. Kişi orantısızlığı öğrendiğinde dönme bildiriminde bulunabilir, bunun için zamanaşımı ya da hak düşürücü süre öngörülmemiştir. Fazla almış olan taraf bağış amacı güdüldüğünü ispat etme hakkına sahiptir. Ancak ispat edemezse dönme bildiriminde bulunan taraf 6 ay sonra sözleşmeyi feshedebilecektir. Bunun yanında kanun koyucu bakım alacaklısına da sözleşmeyi feshetme imkanı tanımıştır. Buna göre, bakım borçlusunun ölmesi durumunda 1 yıl içerisinde bakım alacaklısı sözleşmeyi feshedebilecektir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Mirasçılar Tarafından İptali
Ölünceye kadar bakma akdi sağlararasında gerçekleşir. Ancak bakım alacaklısı bakım borçlusuna karşı yükümlü olduğu borcu ölümden sonra ödemektedir. Bakım alacaklısının ölümü halinde bakım borçlusu alacaklının sözleşmeden doğan borcunu ifa etmesini isteyebilecektir. Bu talep doğrultusunda mirasçıların saklı paylarının korunması ve hak kayıplarının önlenmesi amacıyla mirasçılara da sözleşmenin iptalini talep etme hakkı tanınmaktadır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali davası mirasçılar tarafından Borçlar Kanunu madde 615’e dayanılarak açılabilecektir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Saklı Pay
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı pay noktasında mirasçıları etkiler mi? Saklı pay nedir? Özet bir ifade ile saklı pay, bir kimsenin mirasından mirasçısına yasal olarak düşen pay olarak tanımlanabilir. Saklı pay belirtildiği üzere, miras hukukunu ilgilendiren bir kavramdır. Ölünceye kadar bakma akdi, mirasçıları ilgilendiren bir sözleşme olup mirasçıların saklı paylarının korunması noktasında çatışabilmektedir. İşte kanun, mirasçıların ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı paylarının korunması amacıyla mirasçıya tenkis davası açma hakkı tanımıştır. Borçlar Kanunumuz 615. maddede mirasçıların tenkis davası açma haklarını saklı tutmuştur. Tenkis, kelime anlamı olarak eksiltme ya da azaltma olarak tanımlanabilir. Tenkis davası ise mirasçının saklı payına gelen zarar halinde ölüne kadar bakma akdini iptal ettirmesi için açılmaktadır. Bu sayede ölünceye kadar bakma akdi saklı pay konusunda mirasçıları etkiler ise saklı payı korumak amaçlanmaktadır.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi sebebiyle çıkan uyuşmazlıklarda konu ile ilgili bir uzmandan bilgi ve danışmanlık almak için iletişim sayfasından Topo hukuk bürosu’na ulaşabilirsiniz.
