İçindekiler
Yabancılar için Çalışma İzni
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde bağımlı ya da bağımsız olarak çalışmak isteyen yabancıların çalışma izni alması bir zorunluluktur. Yabancılar için çalışma izni, yasal olarak 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamında alınması zorunlu olan bir izindir. Yabancıların çalışma izni ülkemizde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmektedir. Bazı meslek grupları açısından ise çalışma izni verilmesi mümkün değildir. Yani bu meslek gruplarına ait olan kimseler, Türkiye sınırları içerisinde sahip oldukları meslekleri icra edemezler. Söz konusu mesleklerin neler olduğuna yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğiz. Aynı zamanda şunu da belirtmeliyiz ki ikili ya da çok taraflı uluslararası anlaşmalar ile taraf ülkeler farklı bir düzenleme yapmış da olabilirler.
Yabancı çalışma izni başvuruları Türkiye’den ve Türkiye dışından yapılmasına göre farklı prosedür uygulanmasını gerektirmektedir. Yabancı çalışma izni yurt içi başvurusu Türkiye’de bulunup en az 6 ay süreli ikamet iznini haiz yabancılar için bu yabancıları istihdam etmek isteyen işverenler tarafından yapılabilir.
Yabancıların çalışma iznini düzenleyen ilgili kanun, düzenleme yaparken yabancı uyruklu kişinin süreli mi süresiz mi ya da bağımlı mı bağımsız çalışma izni mi istediğine bağlı olarak farklı belgeleri talep etmektedir. Eğer bir yabancı izinsiz olarak çalışma hayatında yer alırsa bun yaptırımı idari para cezası olacaktır. Türkiye’de çalışma izni alınabilmesi için bireyin tek başına gerçekleştirmiş olduğu başvuru yeterli görülmemektedir. Bir şirket ya da firma aracılığıyla gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde yabancı uyruklu bir kişinin Türkiye’de çalışabilmesi mümkün olacaktır. Bu sebeple yabancıların çalışma izninin alınabilmesi için işverenin, bu kişi ya da kişiler için Türkiye’de çalışma izni başvurusunda bulunması ve bu iznin yetkili merciilerden alınması gerekmektedir.
Yabancıların çalışma izni verilmesi hususunda ilgili mevzuata uygun olarak sürecin başlatılması olması büyük önem taşımaktadır. Belirtilen evrakların eksiksiz bir şekilde teslimi gerekmektedir. Aynı zamanda çalışma izni verilirken bazı kriterler de göz önünde bulundurulacaktır. Türkiye iş piyasasının durumu, çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri çalışma izni verilmesi konusunda belirleyici kriterler arasında yer almaktadır. Aynı zamanda başvuru yapmış olan yabancının oturma izni ve süreleri ile başlamak istediğin işin nitelikleri de çalışma izni verilmesi hususunda dikkate alınacak olan konulardır. Tüm bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda şunu söyleyebiliriz ki yabancıların çalışma izni konusunda titiz ve hızlı davranılması gerekmektedir. Söz konusu bürokratik işlemlerin doğru ve eksiksiz bir şekilde yürütülebilmesi adına mutlaka bir avukat yardımıyla hareket edilmelidir.
Yabancı Çalışma İzni Nasıl Alınır: Yurt İçi Başvuru
Yurt içinden çalışma izni alabilmek için ilk olarak yabancı ile işveren arasında bir iş sözleşmesi imzalanmalıdır. Ardından işverenin E-Devlet üzerinden Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sistemi üzerinde işyeri kaydı oluşturması gerekmektedir. İşveren başvuru yap menüsünde bulunan yurt içi başvuru seçeneğine tıklayarak istenen bilgileri doldurur. Çalışma izni için gerekli evraklar yabancı ve işveren için ayrı ayrı öngörülmüştür. Buna göre yabancıdan iş sözleşmesi, biyometrik vesikalık fotoğraf, pasaport ve diploma istenecektir. İşverenden ise vergi levhası, TTSG, işyeri bilançosu, işyeri faaliyet belgesi ile ön izin belgesi sunması istenir. Ardından BTK’nın yetkilendirdiği kurumlardan edindiği e-imza ile bilgilerini onaylar ve başvurusu tamamlanmış olur. Yapılan başvuru Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca olumlu değerlendirilirse gerekli harç ve ödemeler yatırılır ve böylelikle çalışma izni almış olursunuz.
Çalışma İzni Nasıl Alınır: Yurtdışından Başvuru
Türkiye dışından çalışma izni başvurusu yapmak yabancının ikamet izni bulunmadığı durumlarda söz konusu olur.
Yurt dışından yabancılar için çalışma izni başvurusu yapmak için ilk olarak çalışan ile işveren arasında imzalanan bir iş sözleşmesine ihtiyaç vardır. Ardından yabancı ülkesinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine başvuracak ve buradan bir referans numarası elde edecektir. Yabancı temsilcilikten almış olduğu bu referans numarasını Türkiye’deki temsilcisine iletir.
İşveren, E-Devlet üzerinden Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sistemi üzerinde bir işyeri kaydı oluşturur. Ardından Başvuru Yap menüsünde bulunan Yurt Dışı Başvuru seçeneğine tıklayarak kendisine iletilen referans numarası ile gerekli bilgi ve belgeleri doldurur. Yurt dışından başvuru ile çalışma izni için gerekli evraklar Türkiye’den yapılan başvuruda istenen evraklar ile aynıdır. İşveren, sisteme yüklediği bütün bilgi ve belgeleri e-imzası ile onaylar, böylelikle başvuru tamamlanmış olur. Türkiye dışından çalışma izni başvurusunda ödenecek ücretler Türkiye’den başvuru yapmaya göre değişiklik gösterir. Buna göre yapılan başvuru olumlu değerlendirilirse işveren çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedelini yatıracaktır. Bununla birlikte yabancı da başvurmuş olduğu temsilciliğe vize ücreti ödeyerek çalışma vizesi almalıdır.
Yabancılar için Çalışma İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?
4817 sayılı Kanun’a göre yabancıların çalışma izni başvurusunda yetkili mercii Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’dır. Bakanlık, çalışma izninin verilmesi için başvuruları yurtdışı başvurular ve yurtiçi başvurular olmak üzere iki bölüme ayırmıştır. Yurtiçinden gerçekleştirilecek olan başvurular bakanlığa yapılacak olup yurtdışındaki başvurular bakımından ise temsilciliklerimiz yetkili kılınmıştır.
Bir yabancının Türkiye içinden çalışma izni başvurusunda bulunabilmesi için öncelikli olarak aranan ilk şart oturma izninin olmasıdır. Oturma izni en az 6 aylık süre için alınmış olmalı ve iznin henüz bitmemiş olması gerekmektedir. Fakat Türkiye’ye eğitim maksadıyla gelmiş olan kimselerin oturma izni bu kapsamda yer almayacaktır. Eğer oturma izni mevcutsa, yabancıların çalışma izni alınabilmesi için hem yabancı kişi hem de işvereni bakanlığa başvuruda bulunabilecektir. Yapılan yeni idare düzenlemesi ile yabancıların çalışma izni başvurusunun sanal ortamda gerçekleştirilmesi bir zorunluluk haline getirmiştir.
İnternet üzerinden başvuru yapan yabancılar, başvuru üzerine barkodlu bir başvuru formu alacaklardır. Bu form hem başvuru yapacak olan yabancı hem de yabancıyı çalıştıracak olan işveren tarafından imzalanmalıdır. Form ve toplanan diğer belgeler bakanlığa teslim edildikten sonra bakanlık, başvuruyu değerlendirme altına alacaktır. Bakanlığın vereceği karar yabancıya tebliğ edilecektir. Çalışma izninin onaylanması halinde yabancı, 30 gün içinde çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresini alabilmek için ilgili emniyet birimine başvurmalıdır. Bu başvurunun gerçekleşmemesi halinde çalışma izni geçerlilik kazanmayacaktır.
Eğer yurtdışından çalışma izni başvurusunda bulunulmak isteniyorsa, bu başvuru Türk temsilciliklerine gerçekleştirilmelidir. Karar mercii yine bakanlık olacaktır. Temsilcilik, yabancıdan gerekli belgeleri alıp değerlendirmeyi yapar ve bunu bakanlığa iletir. Yabancıların çalışma izni alabilmesi için başvurular yurtiçindeki başvurular gibi internet üzerinden gerçekleştirilir ve alınan barkodlu form hem yabancı kişi hem de işvereni tarafından imzalandıktan sonra Türk temsilciliğine iletilir. Temsilcilik 10 iş günü içerisinde bu belgeleri bakanlığa iletecektir. Bakanlık tarafından yabancıların çalışma iznine onay çıkması halinde 90 gün içerisinde vize talebinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Türkiye’ye giriş yapıldıktan sonra 30 gün içinde ise yabancı uyruklu kişinin oturma izni alabilmek için İçişleri Bakanlığı’na başvurması gereklidir.
Vakıf ve Derneklerde Yabancı Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik uyarınca kamu yararına çalışan dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar geçici koruma sağlanan yabancıları çalıştırmak için Bakanlığa başvuruda bulunabilecektir. Bunun dışında kalan dernek, federasyon, konfederasyon ile yabancı dernekler veya merkezi yurt dışında bulunan dernekler de yabancı uyruklu çalışma izni için Bakanlığa başvurabilecektir. Fakat bu başvuruda bulunan kuruluşa ilişkin İçişleri Bakanlığı uygun görüş vermelidir.
Yabancı Şirket Ortaklı Bir İşletmede Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Yabancı şirket ortağının çalışma izni alması 4817 s. Kanun ve bu kanun uyarınca çıkarılan yönetmelikler çerçevesinde gerçekleştirilir. Buna göre çalışma izni başvurusunda bulunacak şirket ortağının sermaye payı toplam sermayenin en az %20’si olmalıdır. Bu %20’lik sermaye payı ise 40000 TL’den az olmamalıdır. Normal şartlarda çalışma izni talebinde bulunan işyeri en az beş Türk vatandaşı istihdam etmelidir. Çalışma izni isteyen yabancının ortağı olduğu şirkete dair 5 Türk vatandaşı istihdam etme şartı ise bundan farklıdır. Bu şart talepte bulunanın şirket ortağı olması halinde Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranacaktır.
Yabancılar için Çalışma İzni Türleri Nelerdir?
Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı uyruklu kimselerin başvurabilecekleri dört farklı türde çalışma izni vardır.
Yabancı Çalışma İzni Çeşitleri:
Süreli çalışma izni: Belirli bir işletme ya da evde çalışmak için başvuru yapan yabancılar genellikle süreli çalışma izni almaktadırlar. Bu çalışma izninin süresi ilk başvuruda 1 yıl olarak belirlenmektedir. Eğer 1 yıllık süre içerisinde hiçbir sıkıntı çıkmazsa bu süre 2 yıl olarak uzatılabilecektir. Söz konusu 2 yıllık süreyi de herhangi bir kanuna aykırı problem olmaksızın tamamlayan yabancı, aynı meslekte olmak koşuluyla iznini bir 3 yıl daha uzatabilecektir.
Süresiz çalışma izni: Türkiye’de kesintisiz olarak 8 yıl kesintisiz ve kanuni ikamet etmiş olan ya da toplam 6 yıllık kanuni çalışması olan yabancılara verilmektedir. Bu durumda yabancı için belirli bir alanda ya da işletmede çalışma sınırlaması yapılmamaktadır.
Bağımsız çalışma izni: Türkiye’de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olan yabancılara verilir. Aynı zamanda bu kişilerin çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından da önemli olması ve istihdam üzerinde olumlu etki bırakacak olmaları gerekmektedir. Ancak bu koşulların varlığı halinde bağımsız çalışma izni verilecektir.
İstisnai çalışma izni: Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe ulusal mevzuata aykırı davranmamak ve mesleki hizmete ilişkin kurallara uymak kaydı ile ilgili merciilerin de görüşünün alınmasıyla bazı yabancılara süre öngörülmeksizin çalışma izni verilmektedir. Buna istisnai çalışma izni denilmektedir. Türk vatandaşı ile evli olanlar AB ülkesi vatandaşlarıyla bunların eş ve çocukları söz konusu izinden yararlananlar arasında yer almaktadır.
Çocuk ve Hasta Bakıcıları Nasıl Çalışma İzni Alabilir?
Evde yabancı bakıcı çalışma izni yalnızca çocuk ve hasta, yaşlı bakımı için mümkündür Bu anlamda bulaşıkçı, temizlikçi vb. işlerde ev hizmetlisi için çalışma izni söz konusu olmayacaktır.
Çocuk bakıcısı olarak yabancı uyruklu çalışma izni verilebilmesi için çocuğun en fazla 15 yaşında olması şartı aranmaktadır. Yaşlı bakıcılığında ise bakıma ihtiyacı olan yaşlının en az 65 yaşında olması gerekmektedir. Hasta bakımında ise bakıma ihtiyacı olan kişi 65 yaşından küçükse hastalığı doktor raporuyla sabit olanlar için yabancı bakıcı çalıştırma izni alınabilir.
Bakıcı olarak ev hizmetlisi yabancı çalışma izni başvurularında bakıcının Türkiye’de ikamet izni bulunup bulunmaması önemli bir husustur. Zira yabancı çalışma izni alma prosedürü buna göre değişiklik gösterir. Yabancı bakıcı çalışma izni alma işlemleri hakkında yukarıda vermiş olduğumuz yurt içinden ve yurt dışından çalışma izni başvurusu bilgilerine bakılmalıdır.
Yabancılara Yasak Olan Meslekler
Her ne kadar yabancıların çalışma izni almasıyla birlikte ülkemizde iş sahibi olmaları mümkün olsa da bazı meslekler bakımından izin alınması bir önem teşkil etmemektedir. Yani kanunda sayılan mesleklerin yabancı uyruklular tarafından ülkemizde icra edilmesi mümkün değildir ve bu durum yasaklanmıştır. Söz konusu meslekleri şu şekilde sıralayabiliriz: Avukatlık, diş hekimliği, eczacılık, noterlik, gümrük müşavirliği, özel hastanelerde sağlık yöneticiliği, güvenlik görevlisi olmak. Aynı zamanda Kabotaj Kanunu uyarınca karasuları içerisinde balık, istiridye, sünger, inci ihracatı ve dalgıçlık, arayıcılık ya da kaptanlık yapılması yabancılar açısından mümkün değildir.
Yabancılar için Çalışma İzni Başvurusu Reddine İtiraz
Yabancılara çalışma izni verilmesi, iznin durdurulması ve iznin süresinin uzatılması yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na aittir. Çalışma izniyle alakalı bütün talepleri bakanlık değerlendirir ve bir karar verir. Fakat kanuna göre bakanlığın vermiş olduğu kararlara karşı itiraz yolu açıktır. İlk itiraz yolu, bakanlığın vermiş olduğu kararın ilgili yabancıya tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bakanlığa bir itiraz dilekçesi ile başvurma şeklindedir. Yapılan itiraz başvurusundan sonuç alınamadığı takdirde yani yabancının itirazının bakanlık tarafından reddi durumunda idari yargı yolu açık olacaktır. Türkiye’de çalışma izni, Suriye’lilere çalışma izni veya çeşitli yerlerden yabancı çalışma izni danışmanlığı; yabancı çalışma izni için gerekli belgeler ve evraklar, yabancı çalışma izni uzatma işlemleri için bizi arayabilişiniz.
Yabancı çalışma izni alma gerekli evrakların toparlanması ve ilgili prosedüre hakim kimseler tarafından başvuruda bulunulması halinde kısa zamanda mümkün olan bir işlemdir. Yabancılar Türkiye’de çalışmak için aldıkları iznin bitiminde izin uzatma işlemlerini de gerçekleştirmek durumundadır.
Topo Hukuk Bürosu çalışma izni alma ve uzatma işlemlerinde uzman yabancılar hukuku avukatları ile profesyonel hizmet vermektedir. Yabancı çalışma izni uzatma ve izin alma işlemlerinde Büromuzdan danışmanlık almak ve merak ettiklerinizi sormak için iletişim sayfasından bizlere danışma formundan ulaşabilirsiniz.
