Adli tatilde açılabilecek davalar; hukuk davaları, ceza davaları ve idari ile vergi davaları için farklılık gösterebilmekte ve ilgili kanunlarda kanun koyucu tarafından da ifade edilmektedir. Adli tatilde hangi davalar açılabilir sorusunu detaylı şekilde anlatmadan önce “Adli tatil ne zaman başlar ve biter ?” sorusuna cevap vermekte fayda vardır.
Adli tatil kimi zaman kanun koyucu tarafından kısaltılmış kimi zaman ise tarihleri değiştirilmiş olsa da son ve güncel hali ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda ifade edilmektedir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 102. maddesinde ifade edildiği üzere adli tatil her yıl 20 Temmuz’da başlar 31 Ağustos’da sona erer ve yeni adli yılda 1 Eylül’de başlar. Adli tatilde görülebilecek davalarda yine aynı kanunun 103. maddesinde hukuk davaları için ifade edilmiştir. Diğer yargıdaki ceza yargısı ve idari yargıda adli tatil içinde görülebilecek davalarda kendi kanunlarında ifade edilmektedir.
Adli tatil hâkimlerin ve savcıların belirli bir süreyle sınırlı kalmak kaydı ile sene içerisinde kullandıkları yıllık izin gibi düşünülebilmektedir. Her ne kadar adaletin koruyucusu ve sağlayıcısı olsalar da bir memur statüsünde olduklarından dolayı tatil haklarının ihlal edilmemesi gerektiğini düşünen kanun koyucu onların haklarını da korumuştur. Elbette ki ifade ettiğimiz gibi adli tatilde açılabilecek davalar ve görülebilecek davalar vardır.
İçindekiler
Adli Tatilde Görülen Davalar ve Adli Tatil Süresi
Adli tatil süresi için her yıl 20 Temmuz’da başlayıp 31 Ağustos’ta sona erdiğini söyledik. Peki “Adli tatilde hangi davalar görülür ?” Şimdi bu soruya biraz açıklık getirelim… Öncelikle şunu izah etmekte fayda vardır: Bir davanın açılmasıyla görülmesi farklı kavramlardır. Davanın açılması uyuşmazlığın tarafı olan davacı tarafından kanun hükümlerine uygun bir şekilde verilecek dilekçeyle yargıya taşınmasıdır. Davanın görülmesiyse yargı yolu kapsamında görevli ve yetkili mahkemenin uyuşmazlığın konu olduğu davaya bakma sürecini ifade etmektedir. Bu süreçte taraflar dinlenir, deliller getirilir ve uyuşmazlık sonuca bağlanmaya çalışılır.
Her davanın açılma süresi vardır. Kanun koyucu adli tatilin sürelere etki ettiği tek yargı yolu olarak idari yargıyı kabul etmektedir. Yani adli tatil yalnızca İdari Yargılama Usulü Kanunu’ndaki süreler üzerinde etkilidir. Diğer davalar için dava açma süresi üzerinde adli tatilin bir etkisi bulunmamakta ve süreler işlemeye devam etmektedir. İzah ettiğimiz gibi bir davanın açılmasıyla görülmesi farklı kavramlardır.
Adli tatilde görülen davalara baktığımızda ise her bir yargı kolu için şunu izah edebiliriz:
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 103. maddesi adli tatilde görülebilecek olan hukuk davalarını ifade etmektedir. Bu kanun hükmünü dikkate alarak adli tatilde görülen hukuk davalarına şu örnekleri verebiliriz:
- Nafaka davaları
- Soybağı davaları
- Velayet ve vesayetle ilgili davalar ve işler
- İşçilerin hizmet akdiyle ilgili yahut iş sözleşmelerinden kaynaklı olarak açtıkları iş davaları
- Tahkimde mahkemenin alanına giren davalar ve işler
- Nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalar ve işler
- Çekişmesiz yargı işleri
Hukuk davalarının adli tatille alakalı süresine baktığımızda Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 104. maddesinden faydalanmamız gerekir. Maddeye göre kanunda ifade edilen sürelere adli tatil etki etmemekte bu nedenle davanın açılması için adli tatilin bitmesi beklenmemelidir. Adli tatil sürerken de dava açma süresi ilerlemekte durmamaktadır. Fakat sürelerin bitmesi adli tatilin bitmesine rastladığı durumlarda adli tatilin bitmesinden itibaren dava açma süresi 1 hafta daha uzatılır.
Adli Tatilde Açık Olan Mahkemeler
Adli tatilde açılabilecek davalara baktığımızda bunların sürelerinde adli tatilin işlemediğini fakat davanın görülmesi için adli tatilin bazı durularda bitmesi gerektiğini yukarıda izah etmiştik. Adli tatilde açık olan mahkemelere baktığımızda ise adli tatil süresi zarfı içerisinde bütün mahkemeler tatil yapmamaktadırlar. Açık olan mahkemeler de mevcuttur. Bu mahkemelere baktığımızda özellikle Hukuk Muhakemesi Kanunu’nda görülmesi gereken davalar kapsamı altında ele aldığımızda sulh hukuk mahkemelerinin, iş mahkemelerinin, kadastro mahkemelerinin tatil yapmadığını görmekteyiz. Ayrıca adli tatil zarfı içerisinde icra daireleri ve noterler de çalışmaya devam eden kurumlar arasında yer almaktadır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 103. Maddesinde ifade edilen hükümler Bölge Adliye Mahkemesine ve Yargıtay’a da uygulandığından dolayı bu süre zarfı içerisinde bu kurumlarda çalışan dairelerde bulunmaktadır.
Ceza Mahkemesi Adli Tatilde Çalışır Mı ?
Adli tatilde görülebilecek davalar kapsamında ceza yargısının da ayrıca incelenmesi gerekir. Ceza yargısı inceleneceği zaman Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 331. maddesi dikkate alınır. 331. maddeye göre adli tatil ceza mahkemelerinde de uygulanmaktadır. Fakat bazı durumlarda adli tatilde açılabilecek olan davaların görülmesi de gerekir. Bu davalara baktığımızda ceza yargısı kapsamında ivedi sayılabilecek hususlar ve soruşturma ile tutuklulara ilişkin kovuşturmaların adli yargı tatili içerisinde de görüldüğünü söyleyebiliriz. Ayrıca adli tatil süresi içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine ve Yargıtay’a da bu kanun hükmü uygulanmaktadır. Adli tatilde açılabilecek davalar arasında görülmesi gereken davalar 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda da bu şekilde izah edilmiştir.
Adli Tatil Kimleri Kapsamaktadır ?
20 Temmuz ile 31 ağustos arasındaki süreyi kapsayan adli tatilin hangi davalar üzerinde etkili olduğunu, adli tatilde açılabilecek olan davaların ve adli tatil süreci içerisinde görülebilecek olan davalardan kısaca bahsetmeye çalıştık. Şimdi ise Topo Hukuk Bürosu‘nun kurucu avukatı, Avukat Serdar Han Topo okuyucularımız için Adli tatil kimleri kapsamaktadır ? sorusunu cevapladı.
Av. Serdar Han Topo: Adli Tatil Sadece Avukatları Kapsayan Bir Tatil Olarak Nitelendirilemez
Adli tatil adli yıl içerisinde herhangi bir izne tabi olmadan çalışan hâkimlere, savcılara tanınan bir hak olarak nitelendirilebilmektedir. Bu süre zarfı içerisinde pek fazla davanın görülmediğini de göz öne alırsak avukatların iş yoğunluğunun azaldığını rahatlıkla ifade edebiliriz. Fakat avukatlar serbest çalışan meslek kapsamında değerlendirilmektedirler. Bu nedenle adli tatil onları kapsayan bir tatil olarak nitelendirilemez.
Adli tatilde açılabilecek davalar konusunu kısaca özetlemek gerekirse maddeler halinde şu şekilde makalemizi özetleyebiliriz:
- Adli tatil 20 Temmuz ile 31 ağustos arasını kapsamaktadır.
- Yeni adli yıl her zaman 1 Eylülde başlar.
- Adli tatilde açılabilecek davalar için adli tatilin herhangi bir etkisi olmamaktadır. Süreler işlemeye devam etmektedir.
- Adli tatil içerisinde görülebilecek davalara baktığımızda bu davaların hukuk davaları için, ceza davaları için ve idari yargıda görülecek olan idari davalar ve vergi davaları için farklılık göstermektedir.
- Adli tatilde açılabilecek davalarda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Davanın açılması ile görülmesi arasındaki farkı makalenin başında izah etmiştik. Bu durumda bizim dikkate alacağımız adli tatilde görülebilecek davalar hususudur.
- HMK’nın 102. maddesi CMK’nın 331. maddesi hangi davaların adli tatil içersinde görülebileceğini ifade etmiştir.
