Islah Nedir?

Zaman içerisinde dilimize yerleşmiş olan ve esasen günlük hayatta da sıkça karşılaştığımız kelimelerden bir tanesi ıslahtır. İlk defa duyanlar için ıslah ne demek sorusunu yanıtlamak gerekmektedir. Islah; iyileştirme, düzeltme ve iyi bir duruma getirme anlamlarını taşıyan Arapça kökenli bir kelimedir. Islah herhangi bir durumu daha iyi hale getirmek şeklinde de tanımlanabilir. Islah kelimesi hukuk terminolojisinde de yerini almaktadır. Hukuk dilinde ıslah; görülmekte olan bir davanın taraflarından birinin yapmış bulunduğu bir usûlî işlemin kısmen ya da tamamen düzeltmesini ifade eder.

Davanın Islahı Ne Demek?

Peki, hukukun önemli bir konusu olan davanın ıslahı ne demektir? Davada iddia ve savunmaların genişletilmesi yasağı sebebiyle tarafların yapamadıkları işlemleri yaparak verdikleri dilekçeleri tamamen veya kısmen düzeltmelerine ıslah denilmektedir. Bir örnek vermek gerekirse; davacı taraf bir malın teslimini talep ederken davasını ıslah ederek malın bedelini talep edebilir. Bir kişi davanın ıslahı sayesinde dava dilekçesinde unuttuğu bir vakıayı ileri sürebilir. Genel bir ifade ile ıslah; tarafların yaptıkları usul işlemlerini düzeltmelerine ya da eksiklerini tamamlamalarına yardımcı olan bir kurumdur. Bu yönüyle yargılama sırasında usuli eksiklik veya hatalar sebebiyle ortaya çıkabilecek hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlamaktadır.

Islah mahkemeye yöneltilen tek taraflı bir irade beyanıdır. Bu nedenledir ki geçerliliği karşı tarafın ve mahkemenin kabulüne bağlı değildir. Davanın ıslahı için gerekli şartların yerine getirilmesiyle ıslah geçerli olur. Belirtmek gerekir ki iddia ve savunmayı değiştirme ve genişletme sayılmayan hallerde ya da karşı tarafın rızasının olduğu durumlarda kişinin ıslaha başvurmasına gerek yoktur. Öte yandan dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazı ve hesap hataları ile aynı şekildeki maddi hatalar karar verilinceye kadar düzeltilebilir.

Islahın konusu tarafların kendi yapmış oldukları usul işlemleridir. Islah yoluyla taraflar dilekçelerinde belirtmiş oldukları vakıaları, dava sebebini ya da talep sonucunu değiştirebilirler. Ancak yapılması mümkün olmayan birtakım işlemler vardır. Bunlar;

  • Bir davanın tarafları ıslah yoluyla değiştirilemez.
  • İlk cevap dilekçesinde bildirilmeyen ilk itirazlar ıslah yoluyla ileri sürülemez.
  • İkinci bir tanık listesi verilemez.
  • Islah yoluyla karşı dava açılamaz.
  • Feragat, kabul ve sulh gibi işlemler ıslah yoluyla düzeltilemez.

Islahın yapıldığı tarihten itibaren ıslahın kapsamında kalan tüm usul işlemleri yapılmamış sayılır. Tüm usul işlemlerinin yapılmamış sayılmasına ıslahın etkisi adı verilmektedir. Ancak ikrar, tanık ifadeleri, bilirkişi rapor ve beyanları, keşif ve isticvap tutanakları, yerine getirilmiş olan veya henüz yerine getirilmemiş olmakla beraber, karşı tarafın yerine getireceğini önceden bildirmiş olması koşuluyla, yeminin teklifi, reddi veya iadesi ıslah ile geçersiz kılınamaz.

Islahla Dava Konusu Değiştirilebilir mi?

Daha önce de değindiğimiz gibi ıslahla dava konusu değiştirilebilmektedir. Islahla dava konusu değiştirilebilir mi sorusuna en iyi örnek olarak davanın taraflarından birinin aynen ifadan vazgeçip davaya konu edilen şeyin değerini talep etmesi gösterilebilir. Bir diğer yandan davada talep konusunun ıslah yoluyla artırılması da mümkündür. Fakat belirsiz alacak davalarında davalının beyanları veya tahkikat sonucuna göre davacının alacağının miktarı ya da değeri kesin olarak belirlenebilir hale geldiğinde davacı ıslaha gerek olmaksızın talebini artırabilir. Kısmi davanın açılabileceği hallerde ise kalan kısım için ıslah yolu ile talep artırılabilir.

Davanın Tamamen Islahı Mümkün müdür?

Davanın tamamen ıslahı mümkün müdür, kısmen ıslah yapılabilir mi şeklindeki soruların yanıtları pek çok kimse tarafından merak edilmektedir. İlk olarak belirtmek gerekir ki davanın tamamen veya kısmen ıslahı mümkündür. Dava dilekçesinden itibaren yapılan ıslah davanın tamamen ıslahı olarak adlandırılır. Dolayısıyla davanın tamamen ıslahını davacı ya da karşı dava açmış olması halinde davalı yapabilmektedir. Dava dilekçesinden sonra yapılan herhangi bir usul işleminin ıslah edilmesi ise kısmen ıslah olarak nitelendirilir. Bu yol ile davacı eski davasını muhafaza etmekte ancak yargılamaya yeni vakıalar ya da talepler ekleyebilmektedir.

Davanın Islahı Nasıl Yapılır?

Dava sürecinde merak edilen sorulardan bir tanesi de davanın ıslahı nasıl yapılır sorusudur. Burada davanın ıslahının nasıl yapılacağını iki farklı şekilde ele almak gerekmektedir. Davanın tamamen ıslahı halinde dava baştan itibaren ıslah edilir ve mahkemeye yeni bir dilekçe verilir. Davasını tamamen ıslah eden tarafın mahkemeye yeni bir dilekçe vermek için bir haftalık kesin süresi bulunmaktadır. Davasını tamamen ıslah eden taraf bir hafta içerisinde yeni dilekçesini mahkemeye vermez ise ıslah hakkı kullanılmış yani tüketilmiş sayılır. Davaya kaldığı yerden ıslah edilmemiş haliyle devam olunur.

Kısmen ıslahta ise başvuran tarafa, ıslah ettiği işlemi yapması için bir haftalık süre verilir. Bir haftalık süre içerisinde işlem yapılmaz ise ıslah yapılmamış gibi davaya devam olunur.

Ne Zamana Kadar Yapılabilir?

Peki, ıslah ne zamana kadar yapılabilir? Islah yapabilmek için belirli bir süre mevcut mudur? Hukuk Muhakemeleri Kanunu ıslahın yapılacağı zaman bakımından taraflara bir sınırlama getirmiştir. Islah tahkikat aşamasının sona ermesine kadar yapılabilir. Burada önemle belirtmek gerekir ki istinaf aşamasında ıslah yapılamaz.

Ayrıca, bir taraf davada yalnızca bir defa ıslah yoluna başvurabilir. Aynı tarafın ikinci kez mahkemeye başvurması halinde ıslah beyanı kendiliğinden reddedilir.

Islah sözlü veyahut yazılı şekilde yapılabilir. Sözlü şekilde yapılan ıslahta, talebin duruşma tutanağına geçirilmesi ve ıslah yoluna başvuran kişi tarafından imzalanması gerekir.

Islah Harcı Nedir? Ne Kadardır?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ıslahı düzenleyen kısmında ıslahın harca tabi olduğu yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır. Bir taraftan yalnızca ıslah istemi sebebiyle harç alınamaz. Durum bu olmakla birlikte eğer ki ıslah sonucunda dava ya da talep konusunun miktar veya değeri artarsa ve artan kısım için harç ödenmesi gerekiyorsa o halde kişinin harç ödemesi gerekir. Bu harç ıslah harcı olarak adlandırılabilir. Islah harcı ne kadardır sorusunun ne yazık ki sabit bir yanıtı bulunmamakta harç ücreti değişiklik göstermektedir.

Bir diğer yandan Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca;

  • Islah eden taraf, ıslah sebebiyle geçersiz hale gelen işlemler için yapılan yargılama giderleri ile karşı tarafın uğradığı ve uğrayabileceği zararları karşılamak üzere hâkimin takdir edeceği teminatı, bir hafta içinde, mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Aksi halde ıslah yapılmamış sayılır.

Islah Dilekçesi Nedir? Nasıl Hazırlanır?

Islah dilekçesi nedir ve ıslah dilekçesi nasıl hazırlanır? Islah dilekçesi; talepte bulunacak tarafın mahkemeye bu talebini açık bir şekilde ilettiği dilekçedir. Her dilekçe gibi dilekçenin de bir avukat eşliğinde hazırlanması tavsiye edilmektedir. Burada unutulmaması gerekir ki davanın taraflarının yalnızca bir kez ıslah yoluna başvurma imkanları vardır. Dolayısıyla dilekçenin dikkatli ve özenli bir şekilde hazırlanması gerekmektedir. Herhangi bir hususun yanlış aktarılması veyahut bir talebin unutulması gibi ihtimaller halinde ıslah yoluna başvuran taraf geri dönülemez hak kayıpları ile karşılaşabilir.

Topo Hukuk Bürosu uzun yıllardır hukukun pek çok farklı alanında uzman avukatları vasıtasıyla müvekkillerine hem hukuki danışmanlık hem de avukatlık hizmeti sağlamaktadır. Medeni Usul hukuku, ekibimizde yer alan avukatların oldukça bilgili ve tecrübeli oldukları hukuk dallarının başında gelmektedir. Islah nedir, davanın ıslahı nasıl yapılır, ıslah ne zamana kadar yapılabilir gibi pek çok soru hakkında detaylı bilgi almak için internet sitesinde yer alan avukata sor butonu vasıtasıyla uzman avukatlarımıza sorularınızı iletebilirsiniz.

Islah dilekçesi örneği aşağıdaki gibidir:

……….. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

Dosya No.: 

ISLAH TALEBİNDE BULUNAN / DAVACI: (İsim, soyisim, T.C. Kimlik No, Adres)

VEKİLİ: (İsim, soyisim, T.C. Kimlik No, Adres)

KARŞI TARAF / DAVALI: (İsim, soyisim, T.C. Kimlik No, Adres)

VEKİLİ: (İsim, soyisim, T.C. Kimlik No, Adres)

TALEP KONUSU: Islah İstemi

AÇIKLAMA:

  1. Fazlaya dair haklarımızı saklı tutarak açtığımız 25.000TL maddi tazminat davasında yaptırılan bilirkişi inceleme sonucu talep olunabilecek tazminat tutarının 40.000 TL olduğu anlaşılmakla dava talebini ıslah yoluyla 15.000 TL artırmış bulunmaktayız.
  2. Islahen artırım farkı olan 15.000 TL’nin harcını yatırmaya hazır bulunmaktayız.
  3. Islah beyanımız dikkate alınarak neticeten 40.000 TL tazminatın hüküm altına alınmasını dilemekteyiz.

SONUÇ:
Sunulan sebeplerle, dava dilekçemizdeki 25.000 TL tazminat talebimizi ıslahen 15.000 TL artırarak 35.000 TL’ye yükselttiğimizi; nihai hüküm kurulurken bu hususun dikkate alınmasını bilvekale arz ederiz.

Saygılarımla…/…/….

                                                                                               Islah Talebinde Bulunan Davacı Vekili Av. 

 

Yayım tarihi: 30 Eyl 2020