Şehirleşmenin hızla yaygınlaşması sonucunda ortaya çıkan sorunların çözümü arayışları bazı yöntemleri gündeme getirmiştir. Bu yöntemlerden biri olan kentsel dönüşüm ile ilgili kuralların düzenlendiği hukuk dalına Kentsel Dönüşüm Hukuku denmektedir.
İlk çağlardan beri insanlar birlikte yaşamanın avantajlarından faydalanmak istemişlerdir. Bu şekilde oluşan şehir olgusu, Sanayi Devrimi’nin tarımsal üretimin yerine endüstriyel üretimin ön plana çıkmasını sağlayan etkisiyle önemini arttırmıştır. Şehirler özellikle iş olanaklarının çokluğu sebebiyle göç almaya başlamış ve sanayi tesislerinin şehir merkezinde kalarak etrafındaki yaşam alanlarının genişlemeye başlaması çarpık kentleşme dediğimiz olguyu ortaya çıkarmaya başlamıştır. Çarpık kentleşmenin dışında hava kirliliği, iklim, su kaynakları üzerindeki etkiler ve maliyetlerin artması gibi sorunlar da ortaya çıksa da bu tarz sorunların kaynağında kentlerin düzensiz ve bilinçsiz yapılanması bulunmaktadır. Çarpık kentleşmeyle meydana gelen bu sorunlar, bu konuda çözüm arayışlarına sebep olmuş ve bunun sonucunda da Kentsel Dönüşüm adını verdiğimiz kavram ortaya çıkmıştır.
Kentsel dönüşüm kavramını, kentlerde bozulma, eskime veya yeni koşullara uyum sağlayamama gibi sorunların yaşandığı alanlarda gerçekleştirilen; fiziksel, çevresel, toplumsal ve ekonomik açıdan kalıcı ve kentin bütününü de dikkate alan çözümlerle yeniden yapılandırma süreci olarak tanımlayabiliriz. Kentsel dönüşümün kentsel değişim, gelişim ve korumayı fiziki açıdan yönlendiren tasarım boyutu; sağlık, eğitim gibi kamu hizmetlerine erişim, toplumdan dışlanma, suç, sürece yerel halkın katılımı gibi unsurları ele alan sosyal boyut; dönüşümün yapıldığı alan ve çevresinde iş imkanlarının nitelik ve nicelik açısından geliştirilmesini konu edinen ekonomik boyut; yerel karar verme mekanizmasının ve yasaların proje açısından değerlendirilmesiyle ilgilenen yasal boyut gibi boyutları vardır. Kentsel dönüşümün hedefleri olarak ise; kentsel yaşam kalitesini ve refah düzeyini arttırmak, kentin zamanla yaşanacak değişikliklere uyum sağlamasına yardımcı olacak bir düzen oluşturmak, kentsel alanların en etkin biçimde kullanılmasını sağlayarak gereksiz kentsel yayılmaların önüne geçmek, kentsel bozulmaların en büyük sebeplerinden olan ekonomik canlılığın yitirilmesini engelleyici önlemler almak hedeflerini gösterebiliriz.
Kentsel dönüşüm, toplumun belirli bir kısmının pek çok açıdan etkilendiği bir kavram olması itibariyle bazı kurallarla düzenlenmesi de kaçınılmazdır. Bu kavramın etkilendiği hukuk kurallarını içinde bulunduran alana Kentsel Dönüşüm Hukuku diyoruz. Kentsel Dönüşüm Hukuku kuralları, ülkemiz hukuk sisteminde önceleri bazı kanunlarda yer alan kurallara atıf ya da kıyas yapılarak meydana gelmişken, son dönemde bu alana dair özel düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. Buna göre 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun, 2010 yılında değiştirilen 73. maddesi itibariyle 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun bu hukuk dalına dair ülkemizdeki en önemli kaynaklar olarak gösterilebilir. Bu hukuk dalı, içerik olarak Kentsel dönüşümün şartlarını, kapsamını, temel hak ve özgürlüklerle olan ilişkilerini ve prosedürleri düzenler.
Kentsel Dönüşüm Avukatı
Ülkemizde kentsel dönüşüm olgusu, genellikle gecekondulaşmanın söz konusu olduğu yerlerde ve olası bir depremde hasar görme riskinin yüksek olduğu yerlerde gündeme gelmektedir. Buna göre yapılan işlemler kişiler için avantajlı olabildiği gibi dezavantajlı da olabilir. Kentsel dönüşüm kapsamında gerçekleştirilen uygulamalar birer idari işlem niteliğinde olup bu işlemlerin kişilerin hak ve özgürlüklerini kısıtlayıp kısıtlamadığı meselesi Kentsel Dönüşüm Hukuku’nun konusu kapsamına girmektedir. Bu noktada kişilerin haklarının kısıtlanmasını engellemesi ya da zarara uğraması durumunda bedelini elde edebilmesi açısından hukuki yardıma ihtiyacı vardır. Hukuk ve danışmanlık büromuzda avukatlarımız Kentsel Dönüşüm Hukuku konusundaki sorularınızı en doğru şekilde yanıtlamayı, bu alana dair prosedürlerin gerçekleştirilmesinde kılavuzluk etmeyi ve açılacak davalarınızda en iyi şekilde avukatlık hizmeti vermeyi ideal haline getirmiştir.