“Profesyonel futbolcu sözleşmesi nedir?“, “Profesyonel futbolcu sözleşmelerinde dikkat edilmei gerekenler nelerdir?” gibi soruların yanıtını okurlarımız için yazılan bu makalede bulabileceksiniz.
Futbol artık hem dünyada hem de ülkemizde en popüler sporların başında gelmekte olup bu durum profesyonel futbolcu sözleşmesi konusuna ayrı bir önem kazandırmıştır. Futbol, bazı insanlar için yalnızca bir hobi olmakla beraber bazı insanlar için ise başlı başına bir meslek haline gelmiştir. Futbolun başlı başına kazançlı ve itibarlı bir meslek olarak kabul edilmesi neticesinde bu konuda yapılacak olan sözleşme de dikkat çeken konular arasına girmiştir.
FIFA’ya göre profesyonel futbolcuyu amatör futbolcudan ayıran iki temel faktör bulunmaktadır. Bunlardan ilki profesyonel futbolcuya ödenen ücretin yüksek olması, ikincisi ise profesyonel futbolcu sözleşmesinin imzalanmasıdır. Türkiye Futbol Federasyonu da FIFA’nın profesyonel futbolcu sözleşmesi ve tanım uygulamalarını aynı şekilde benimsemiştir. Profesyonel futbolcu sözleşmesinde bulunması gereken bazı unsurlar vardı. Bunlara yazımızın ilerleyen bölümlerinde detaylı bir şekilde değineceğiz. Fakat bu sözleşmelerin yapılış amaçlarından en önemlisi sporcuların hayatını disipline etmektedir. Gerek futbolda gerekse diğer sporlarda sporcunun disiplinli olması büyük önem arz etmektedir. Bir sporcu gerek özel hayatını gerekse spor hayatını disipline etmek zorundadır. Her ne kadar yapılan profesyonel futbolcu sözleşmeleri hakkında yalnızca ücret unsuru kişilerin dikkatini çekmekteyse de esasında bu sözleşmelerde futbolcunun hayatınını bir düzene ve disipline sokması adına farklı hükümler de yer almaktadır.
Futbolcuların hizmet akdi çerçevesinde iş gördükleri düşünüldüğü zaman aslında futbolcuların işçi, spor kulüplerinin ise işveren olduğu düşünülebilir. Fakat futbolcu ve kulüpler arasında yapılan sözleşmeye İş Kanunu hükümleri uygulanmamaktadır. TFF tarafından çıkarılmış olan Profesyonel Futbolcu Transfer Talimatı futbolcular ile kulüp arasındaki sözleşmenin şartlarını, sürelerini ve hangi şartlarda feshedilebileceğini düzenlemiştir. Dolayısıyla yapılan profesyonel futbolcu sözleşmesinde de söz konusu talimatta yer alan hükümler uygulama alanı bulacaktır. Talimatta yer alan hükümlerin hukuka aykırı olmaması gerekir; aksi halde uygulama alanı bulamayacaktır. Mevcut talimatta düzenlenmeyen konularla ilgili olarak futbolla ilgili diğer kanun ve yönergelerde de hüküm yoksa Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerinin uygulanması konusu gündeme gelecektir.
Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi Temel Unsurlar
Profesyonel futbolcu sözleşmesi kişiye bağlı bir sözleşmedir. Kulüpler bu sözleşmeyi yaparken futbolcunun şahsi özelliklerini ve becerilerini göz önünde bulundururlar. Bu sebepledir ki profesyonel futbolcu sözleşmesi şahsa bağlı bir sözleşme olup devredilmesi, kiraya verilmesi ya da miras bırakılması mümkün değildir.
Sözleşmenin unsurlarından birisi ücret unsurudur. Profesyonel futbolcu sözleşmesinde kulüpler futbolculara belli bir ücret ödemekle yükümlüdürler.
Profesyonel futbolcuların aldıkları ücretleri ikiye ayırmamız mümkündür:
Bunlardan ilki; aylık ücrettir. Profesyonel futbolcuya kulüp tarafından sözleşme süresi boyunca sözleşme esasları dahilinde aylık ücret ödenir. Aylık ücret, asgari ücretten az olamayacaktır.
Diğer ücret türü ise transfer ödemeleridir. Profesyonel futbolcu ile kulüp arasında aylık ücret haricinde para ya da değeri parayla ölçülebilen bütün ödemeleri kapsamaktadır.
ödemeler peşin yapılmayacaksa vade tarihi ve miktarı sözleşmede gösterilmek zorundadır. Sözleşmede ücretin ay başına ödeneceği kararlaştırılabileceği gibi maç ya da gün başına ödeneceği de kararlaştırılabilir. Profesyonel futbolcu sözleşmesi yapılırken bir diğer unsur ise belirli bir hizmeti futbolcunun yetenekleri ölçüsünde yapma yükümlülüğüdür. Fakat futbolcular belirli bir sonucu sağlamakla yükümlü değildirler. Yani yapılan hizmet sözleşmesiyle futbolcunun her maç gol atması yükümlülüğü altına sokulması mümkün değildir. Fakat kazanılan maçlar ya da atılan goller için ekstra menfaat sağlanabileceği profesyonel futbolcu sözleşmesinde kararlaştırılabilir. Aynı zamanda eğer bir kaleci belirli bir sezonda hiç gol yemeyeceğini, gol yediği takdirde cezai şart ödeyeceğini kabul edebilir.
Profesyonel futbolcu sözleşmesi belirli bir süreliğine yapılmalıdır. İlgili talimatın 19. maddesinde bu sürelere detaylı bir şekilde değinilmiştir. Buna göre sözleşmenin süresi en fazla 5 yıl olabilmektedir. Eğer 18 yaşın altında bir futbolcu var ise bununla yapılacak olan sözleşme en fazla 3 yıl olabilir. Sözleşmenin bitiş tarihi her zaman 31 Mayıs olmalıdır. Sözleşmenin bitiş tarihinden sonra resmi müsabakalar devam ediyorsa sözleşmelerin süresi müsabakaların bitiş tarihine kadar uzayacaktır. Sözleşmenin geçerliliğinin sağlık muayenesinin olumlu sonuçlanmasına ya da çalışma izni alınmasına bağlanması mümkün değildir. Profesyonelce futbolcu sözleşme gereğince kulübe bağlıdır.
Bağımlılık neticesinde kulüp, futbolcuya ne zaman ve nerede çalışacağını söyleyebilir. Bu durum kulübün amacına ve ihtiyacına göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca sözleşmenin geçerliliği için en önemli şartlardan birisi yazılı yapılmış olması şartıdır. Bunun için TFF hazırlanmış tip sözleşmelerin imzalanmış olması gerekmektedir. Mevcut kulübüyle sözleşmesi devam etmekte olan profesyonel bir futbolcuyla sözleşme yapma niyetinde olan kulüp, görüşmeler başlamadan evvel futbolcunun sözleşmesel ilişkisinin devam ettiği kulüpten yazılı olarak izin almak zorundadır. Yazılı izin alınmaksızın görüşme gerçekleştiren kulüp hakkında Futbol Disiplin Talimatı hükümleri uygulanacaktır.
Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Profesyonel futbolcu sözleşmesi önemli ölçüde özen gerektiren bir sözleşme olduğundan dolayı dikkatli bir şekilde hazırlanması gerekmektedir. Bu sözleşmede futbolcu, futbolcu menajeri, kulüp ve kulübün transfer işlerinden sorumlu kişinin bilgileri eksiksiz bir şekilde yazılmalıdır. Aynı zamanda sözleşmenin başlangıç süresi ve bitiş süresi gün, ay, yıl olarak net bir şekilde belirtilmelidir. Bunların yanı sıra futbolcunun aylık maaşı da asgari ücretten az olmamak kaydıyla net bir şekilde yazılmış olmalıdır. Sözleşmede belirtilen detaylar kulüp tarafından zamanında yerine getirilmelidir. Sözleşmede, hukuka aykırı bir hükmün yer alması mümkün değildir. Sözleşmede futbolcunun ne kadar gol atacağına dair bir hükmün yer alması mümkün olmamakla beraber futbolcunun gol atması ya da maç kazanılması halinde ekstra menfaat sağlanacağına dair hüküm konulması mümkündür.
Hazırlanan sözleşme TFF’ye gönderilir. TFF tarafından onaylandıktan sonra arşivlerde saklanır. Sözleşmenin bir örneği kulüpte bir örneği ise futbolcuda yer alır. Herhangi bir uyuşmazlık halinde başvurulacak ilk belge profesyonel futbolcu sözleşmesi olacaktır. Bu neden sözleşmeye konulan hükmün futbolcu nezdinde büyük önem arz etmiştir. Bu hususta uzman bir avukata danışmak faydalı olacaktır.
Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Feshi
Profesyonel futbolcu sözleşmesi, karşılıklı olarak tarafların anlaşmaları halinde sona erebileceği gibi fesih ile de sona ermesi mümkündür. Sözleşmeyi spor kulübü feshedebileceği gibi bazı hallerde futbolcunun fesih hakkı kullanabilir. İlgili talimatın 27. maddesine göre bazı haller sözleşmenin haklı fesih nedeni sayılmaktadır. Bu durumlar karşısında spor kulübü, profesyonel futbolcu sözleşmesini feshedebilecektir. Futbolcunun sahip olduğu yükümlülükleri ağır bir şekilde ihlal etmesi, futbolcunun futbol faaliyetinin dışında vaki hastalık ya da istirahat halinin 6 ayı aşması, futbolcunun en az 6 ay müddetle kesinleşmiş hak mahrumiyeti ya da müsabakadan men cezası almış olması kulübün fesih nedenleri arasında yer almaktadır.
Futbolcunun fesih hakkı ise madde 28’de belirtilmiştir. eğer kulüp futbolcunun ücretini ödemede temerrüde düşerse ve futbolcu sözleşmeyi feshetme arzusunda ise kulübüne ve TFF’ye noterden keşide etmiş olduğu ihtarnameyle ücretinin 30 gün içerisinde ödenmesini bildirmelidir. Bu mehle rağmen ücret ödenmezse mehilin sona ermesinden itibaren 7 gün içinde futbolcu, profesyonel futbolcu sözleşmesini feshedebilecektir. Eğer kulüp sözleşmeden kaynaklanan diğer edimlerinde temerrüde düşmüşse aynı yol ile kulübe uygun bir mehil verilecektir. Bu mehil neticesinde edimler ifa edilmezse futbolcu 7 gün içinde sözleşmeyi feshedebilecektir. Belirtmiş olduğumuz bu hükümlerin futbolcu aleyhine değiştirilmesi mümkün değildir. Futbolcu, sportif haklı nedenle feshi kulübünün ilgili sezondaki son müsabakasından itibaren 15 gün içerisinde yapmak durumundadır.