Tahkim, özel hukuk alanına ilişkin uyuşmazlıkların bağımsız ve tarafsız hakemler eliyle ve yargısal yolla çözümüdür. Tahkim, devlet mahkemelerine yapılan yığılmaların önüne geçmek ve uyuşmazlıkların daha kısa sürede sonuca bağlanması ve tarafların mağduriyetinin önüne geçilmesi için oluşturulmuş bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Taraflar tahkim avukatı ve kurulu ile birlikte aralarındaki uyuşmazlığın mahkemeler yerine tahkim merkezlerinde ve seçtikleri veya seçecekleri özel hakemler eliyle çözülmesini kararlaştırabilirler. Bu bakımdan tahkim kararları tıpkı mahkeme kararları gibi bağlayıcıdır ve ilam niteliği taşır, icra edilebilir.
Tahkim kendi içerisinde iç tahkim ve uluslararası tahkim olmak üzere ikiye ayrılır. Taraflar arasındaki ilişkide yabancılık unsuru bulunmuyor ise iç tahkim yoluna gidilir ve uyuşmazlığın çözümünde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer alan hükümler uygulanır. Uluslararası tahkim ise taraflar arasındaki ilişkide yabancılık unsuru bulunduğunda söz konusu olur. Bu tür uyuşmazlıkların çözümünde Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümleri uygulanır. Uluslararası tahkim devletlerin yaşadığı ekonomik ve ticari uyuşmazlıkların çözümünde uluslararası bir mahkeme bulunmaması dolayısıyla ortaya çıkmıştır. Yaşanılan uyuşmazlıkların çözümünde taraf olabilecek gerçek veya tüzel kişilerin yanında devletler de uluslararası tahkim yoluna başvurabilecektir.
İçindekiler
Tahkime Elverişli Uyuşmazlıklar Nelerdir?
Taraflar ancak üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri ve kamu düzeninden olmayan uyuşmazlıklar bakımından tahkim yargılamasına başvurabileceklerdir. Bu bakımdan tahkime götürülecek uyuşmazlığın bir özel hukuk uyuşmazlığı olması gerekmektedir.
- Boşanma davası, velayet davası gibi tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalar tahkime elverişli değildir.
- Taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan doğan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir.
- Hizmet sözleşmesinin feshinden önce yapılan tahkim sözleşmesi geçersizdir; hizmet sözleşmesi feshedildikten sonra yapılan tahkim sözleşmesi geçerlidir.
- Rekabet hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar tahkime elverişlidir.
- Fikri ve sınai haklara ilişkin uyuşmazlıklarda bir hak tescile tabi ise tahkime elverişli değildir; tescile tabi değil ise tahkime elverişlidir.
- Gayrimenkul kirasına ilişkin sözleşmeler ticari ilişkiden doğuyorsa tahkime elverişlidir; ticari ilişkiden doğmuyorsa tahkime elverişsizdir.
- Çekişmesiz yargı işleri tahkime elverişli değildir.
Tahkime elverişsizlik itirazı Hakem Kuruluna karşı ileri sürülür. Hakem Kurulu söz konusu uyuşmazlığın tahkime elverişli olduğuna karar verirse yargılama devam eder ancak yargılama bittikten sonra hakem kararının iptali için dava açılabilir.
Tahkimin Faydaları Nelerdir?
Tahkim mevcut yargı sistemimizde yer alan diğer dava yollarına nazaran daha kısa sürede uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmaktadır. Ayrıca diğer yollara göre taraflara çok daha ucuza mal olması sebebiyle tahkime başvuran kişilerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bununla birlikte tahkim yargılamasında taraflar ve hakemler pek çok noktada getirilen hükümler çerçevesinde daha serbest bırakılmıştır. Tahkimin faydaları kısaca şu şekilde özetlenebilir:
- Tahkim süreci gizlidir.
- Tahkim yargılamasında duruşmalar halka açık değildir. Ticari sırların ve gizli bilgilerin kamudan, medyadan ve rakiplerden korunması adına tarafların ve hakemlerin gizlilik hükümlerine uyma zorunluluğu getirilmiştir.
- Hakemler alanında uzman kimselerdir.
- Taraflar hakemlerini ancak kişinin tarafsız ve bağımsız olması koşuluyla serbestçe belirleyebilirler. Bu şekilde tarafların isteği doğrultusunda uyuşmazlık tecrübeli ve profesyonel bir hakem tarafından çözümlenebilmektedir.
- Tahkim kararları icra edilebilir niteliktedir.
- Tahkimde uyuşmazlık kısa süre içerisinde çözümlenir.
- Tahkim yargılamasında uyuşmazlıklar en geç bir yıl içerisinde çözüme ulaştırılırlar ancak devlet yargısında bu süre çok daha uzundur.
- Tahkim gereksiz masraflardan tasarruf edilmesini sağlayarak daha ucuza mal olur.
Tahkim Sözleşmesi
Tarafların tahkim yargılamasına başvurmaları için bu hususta bir tahkim sözleşmesi yapmaları veya yaptıkları sözleşmeye tahkim şartı koymaları gerekmektedir. Tahkim sözleşmesi yazılı olarak yapılır. Tarafların birden fazla belgede tahkim hususunda anlaşmaları mümkündür örneğin karşılıklı mailler aracılığıyla tahkim hususunda anlaşılabilir. Yargıtay taraflardan birinin tahkim yargılamasına başvurmasını ve diğer tarafın cevap dilekçesinde bu hususa itiraz etmemesini de tahkim sözleşmesi olarak kabul etmiştir.
Tahkim sözleşmesinde tahkime gidilebilecek uyuşmazlığın konusu belli olmalıdır. Bu bakımdan “aramızda doğabilecek her türlü uyuşmazlık” ifadesi geçerli olmayacak ancak örneğin “yaptığımız kira sözleşmesiyle ilgili doğmuş ve doğabilecek her türlü uyuşmazlık” ifadesi tahkim sözleşmesi bakımından geçerli kabul edilecektir. Aynı zamanda tahkim sözleşmesinde tarafların tahkime başvurma iradesinin de açık olması gerekmektedir. Yine bu bakımdan “İstanbul mahkemeleri veya İstanbul Tahkim Merkezi yetkilidir” ifadesi salt bir tahkim iradesi içermediği için geçerli olmayacak ancak “İstanbul Tahkim Merkezi yetkilidir” ifadesi geçerli olacaktır.
Belirtmek gerekir ki taraflar arasında yapılmış bir tahkim sözleşmesi varsa artık o uyuşmazlık bakımından devlet mahkemelerine başvurmak mümkün olmayacaktır. Taraflardan biri tahkim sözleşmesinin varlığına rağmen devlet mahkemesine başvurmuşsa diğer taraf tahkim sözleşmesini ilk itiraz olarak ileri sürebilir.
Tahkim Avukatı
Tahkim nedir sorusunu cevaplandırdıktan sonra cevaplandırılması gereken bir diğer soru olarak karşımıza “ Tahkim avukatı ne demek?” çıkmaktadır. Tahkim avukatı nedir ve kime denir sorusu son zamanlarda sıklıkla merak konusu olmaktadır. Tahkim avukatları hakkında yapılacak en temel tanım müvekkillerinin tahkim sürecinde uyuşmazlık çözümü ve dava ile icra aşamalarında haklarını temsil edip gerekli işlemleri gerçekleştiren avukatlar olacaktır. Tahkim avukatının müvekkilinin haklarını en iyi şekilde temsil edebilmesi için bu alanda uzmanlaşmış ve tecrübe edinmiş olması şarttır.
Uluslararası Tahkim Avukatı
Uluslararası tahkim avukatı öncelikle uyuşmazlığa konu olan bölgeler hakkında ticari anlamda bilgi sahibi olmalıdır. Uluslararası tahkim avukatı bu görevini sürdürürken hakemlerin uzman kimseler olduklarının bilincinde olmalıdır. Dolayısıyla tahkim avukatları tahkim sürecinde hakemlerin sordukları soruları anlayabilmenin yanında cevaplandırabilecek kapasitede olmalıdır. Bu alanda başarılı olabilmek için uluslararası hukuk ağına ve tecrübeye sahip olmalıdır. Uluslararası tahkim avukatlığı yapabilmek müvekkilin ihtiyacını doğru anlayıp bu ihtiyaca cevap verebilmektir. Uluslararası tahkim avukatlığı yapacak bir kimsenin tahkim konusu ile ilgili bir uzman kadar bilgili olması, tahkim konusunu yeterince araştırmış ve benzerlerini dahi özümsemiş olup konuya her açıdan bakabilmesi gerekmektedir. Uluslararası ticari tahkim avukatı tahkim sözleşmenin hazırlanması, tahkim kurallarının belirlenmesi, yetkili kuruluşun saptanması, tahkim masrafları gibi hususlarda taraflara yardımcı olmaktadır.
Sigorta Tahkim Avukatı
Alternatif çözüm yollarının yaygınlaşması ile birlikte Türkiye’de 2007 yılında Sigorta Tahkim Komisyonu kurulmuştur. Sigorta Tahkim Komisyonu; sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile sözleşme çerçevesinde riski üstlenen taraf arasındaki sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla kurulmuştur. Gerçek ve tüzel kişiler komisyona üye olan bir sigorta kuruluşu ile aralarındaki sigorta sözleşmesinden dolayı söz konusu uyuşmazlıklarda Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilirler. Ayrıca komisyona başvurmak için bir diğer sebep de güvence hesabına karşı ileri sürülen taleplerdir. Komisyon 4 ay gibi kısa bir sürede kararlarını vermek zorundadır. Sigorta Tahkim Komisyonu’nun verdiği kararların kesinliği açısından bir ayrım yapılmaktadır. Şöyle ki; komisyona yapılan başvurularda tutarı 5.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklara ilişkin verilen kararlar kesindir. 5000 TL ve üzeri uyuşmazlıklar hakkında sigorta hakemi kararlarına karşı 10 gün içinde Komisyon nezdinde 1 defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir. 40.000 TL’yi aşan uyuşmazlıklar için itiraz üzerine verilen kararlar taraflarca temyiz edilebilir.
Başvuruyu uyuşmazlığın tarafları kendileri yapabilir ancak usul ve ilgili mevzuatı bilmeden yapılacak başvurular hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Bu amaçla kişiler sigorta tahkim avukatı tarafından yardım alarak veya direkt olarak işlemlerin yürütülmesinde onu yetkilendirerek sürecin doğru ve hızlı ilerlemesini tercih etmektedir. Sigorta tahkim avukatı taraflara bu süreçte destek olan ve yol gösterecektir. 5.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda karara itiraz edilemeyeceği için çoğunlukla kişiler yüksek meblağlı uyuşmazlıkların varlığı halinde sigorta tahkim avukatına başvurmaktadır. Komisyonun kararlarına tecrübeli bir tahkim avukatı aracılığıyla itiraz etmek sürecin başarılı bir şekilde sonlanması adına önem taşımaktadır. Sigorta tahkim avukatı başvurulan konuya hâkim, ilgili konuda bir uzman gibi bilgili olacağından hakemin sorduğu sorularda çabukluk sağlanacak ve doğru bir yargılama süreci gerçekleşecektir.
Tahkim Avukatı Görevleri
Tahkim alanında uzman avukat ve büroların hizmetleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Tahkim sözleşmelerinin hazırlanması ve incelenmesi,
- Ulusal ve uluslararası alanda tahkim davalarının takibinin yapılması,
- Hakem heyeti nezdinde dosya hazırlanması ve dosyanın sunulması,
- Türkiye’de tahkim kararlarının icrasının sağlanması,
- Tarafların talebi doğrultusunda bağımsız ve tarafsız bir şekilde hakemlik görevinin yerine getirilmesidir.
Tahkim Avukatı ile Tahkim Yoluna Başvuru Şartları Nelerdir?
Tahkim avukatı ile tahkim yoluna başvurabilmek için ilk şart yukarıda da belirtildiği üzere tarafların bir tahkim sözleşmesi imzalamış olmalarıdır. Bu sözleşmenin hazırlanmasında ise tahkim avukatları müvekkillerine yardımcı olmaktadır. Doğan ya da ileride doğması muhtemel uyuşmazlığın çözümü için sözleşmeye eklenecek hükümlerin hazırlanmasında tahkim avukatı ile çalışmak hak kayıplarının önüne geçebilmektedir. Geçerli bir tahkim sözleşmesinin hazırlanmasından sonra taraflar artık mahkemeye başvurmadan direkt olarak tahkim yoluna gitmelidir. Buna ilişkin yapılan müracaat neticesinde hakem ataması yapılacak ve tahkim avukatı ile yazılan dava dilekçesi ve ekleri hakeme verilecektir. Ancak bu işlemlerin yürütülebilmesi için tahkime başvurulan konu üzerinde tarafların serbestçe tasarruf edebilecek yetkilerinin bulunması şartı unutulmamalıdır.
Tahkim Avukatı ile Tahkim Süreci Nasıl İşler?
Tahkim sürecinin başlangıcında taraflar arasında hakem veya hakem heyeti belirlenir. Ancak anlaşmayla bu belirlenmemişse uyuşmazlığı çözüme kavuşturacak kişilerin belirlenmesi işlemi Asliye Hukuk Mahkemesince gerçekleştirilebilir. Hakem veya hakem heyetinin belirlenmesinin ardından dava açılması işlemleri başlayacaktır. Bu işlemler resmi yargı yerlerinde olduğu gibi hakeme yapılacak tahkim talebi ve talebin karşı tarafa ulaştırılmasıyla gerçekleşmektedir. Böylece dava açılmış olur. Açılan davada davacı gerekli bilgileri ile birlikte uyuşmazlığa konu olayları ve talep sonucunu açıkladığı dava dilekçesini hakem veya hakem heyetine verecektir. Bu dava dilekçesinin ardından davalı cevap dilekçesini hakem veya hakem heyetine ulaştırır. Davalı kendisine karşı açılan davaya karşılık dava açmak isterse bunu da cevap dilekçesinde belirtir. Dilekçeler aşamasının ardından hakem veya hakem heyeti ihtiyaca uygun şekilde yargılamasını gerçekleştirecektir. Bu ihtiyaca uygunluk kendisini incelemenin dosya üzerinden veya duruşma ile yapılmasında göstermektedir. Bununla birlikte ihtiyaç duyulması halinde hakem veya hakem heyeti bilirkişi incelemesi veya keşif yapılmasına, tanık dinlenmesine karar verebilmektedir. Yapılan inceleme neticesinde tarafları bağlayıcı olan karar verilir.
İstanbul Tahkim Avukatı Olarak Verdiğimiz Hizmetler
Topo Hukuk tahkim avukatı İstanbul Şişli’de bulunan bürosundan tahkim sözleşmesinin hazırlanması ile davanın sonuçlandırılmasına kadar müvekkillerine hizmet vermektedir. Tahkim avukatı iç tahkim ve uluslararası tahkim davalarının takibini gerçekleştirmekte ve yerli ya da yabancı müvekkillerinin temsilini sağlamaktadır. Uluslararası tahkim kararlarının ülkemizde tanınması işlemlerini gerçekleştirmekte ve kararların icrasını sağlamaktadır. Tahkim yoluna başvurma sürecinde hukuki destek vermektedir. Bu anlamda tahkim yoluna başvurudan itibaren davanın düzenli takibi ile raporlamaların gerçekleştirilmesi İstanbul tahkim avukatı tarafından verilen hizmetler arasındadır. Topo Hukuk uzman tahkim avukatı tahkime gidilecek olan dosya üzerinden önceden inceleme yapacaktır. Buna ilişkin gidilebilecek müzakere, uzlaşma, arabuluculuk gibi alternatif çözüm yollarına ilişkin hizmetler vermektedir.
Tahkim Avukatı Ücreti
Tahkim başvuruları için ücret tarifesi belirlenmiş olmakla birlikte tahkim avukatı ücreti özel olarak düzenlenmiş bulunmamaktadır. Türkiye Barolar Birliği her yıl Resmi Gazetede Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi yayınlamaktadır. Bu tarifeye göre avukatlık ücretlerinin alt sınırı belirlenir. Ancak her avukat sağladığı hizmetlere göre ücretlendirme yapabilmektedir. Tahkim avukatı da ücreti yapılacak işin mahiyeti, hukuki uyuşmazlığın niteliği, dava açılıp açılmayacağı ve davanın ortalama süresi gibi birtakım sebepleri dikkate alarak kararlaştırabilir. Bunun dışında taraflar müvekkilin ücreti ne zaman ve ne şekilde ödeyeceğini serbestçe belirleyebilirler.
){kind=link}