İçindekiler
Kazai Rüşt Nedir?
Kazai rüşt nedir, nasıl alınır, kazai rüşt dilekçesi nasıl yazılır sorularıyla sıklıkla karşılaşmaktayız. Makalemizde bu sorular ile kazai rüşt hakkında merak ettiklerinizi cevaplandırdık.
Kazai rüşt yargısal erginliktir. Türk hukukuna göre erginlik yaşı 18’dir. Yargısal erginlik dediğimizde de akla bireyin 18 yaşını doldurmadan önce mahkeme kararıyla ergin kılınması gelmektedir. Türk Medeni Kanunu m.12’de düzenlenen kazai rüşt kendi hayatını düzenleyebilecek, işlerini çevirebilecek olgunluktaki küçüğün işlerini tek başına üstlenmesini içermektedir. Küçük, kazai rüşt kararı ile ergin kılınarak bu üstlenmeyi sağlayabilecektir. Fakat kazai rüşt kararı için birtakım şartların varlığı aranmaktadır. Bu anlamda ilk olarak küçüğün kendi isteği, velisinin onayı ve mahkeme kararı gereklidir. Aynı zamanda küçüğün en az 15 yaşını tamamlamış olması, erginlik kararının küçüğün menfaatine uygun olması şartları da aranmaktadır. Küçük velayet altında değil de vesayet altında ise hem vesayet hem de denetim makamının izninin bulunması gerekecektir.
Kazai Rüşt Kararı Nasıl Alınır?
Kazai rüşt kararı alınmasında gerekli şartların gerçekleşmesi halinde görevli ve yetkili mahkeme tarafından erginlik kararı verilecektir. Bu şartlardan yukarıda bahsetmekle birlikte yeniden göz atmak faydalı olacaktır. Kazai rüşt şartları:
-15 yaşın tamamlanmış olması,
-Küçüğün talebinin bulunması,
-Velayet altında olan küçüğün velisinin izninin alınması,
-Vesayet altındaki küçük için vesayet ve denetim makamının izninin alınması,
-Verilecek olan kazai rüşt kararı küçüğün menfaatine uygun olmasıdır. Küçüğün mahkemeye başvuru yaptığı tarihte 15 yaşını tamamlamamış olması mümkündür. Burada gerekli olan karar anında 15 yaşın tamamlanmış olmasıdır. Küçüğün isteğinin bulunması şartını; fiil ehliyetsizliğini koruyan hükümlerden faydalanamayacak olması, ebeveynlerinin bakım ve gözetim yükümlülüklerinin kalkacak olması gibi kişiliğini yakından ilgilendiren hususların varlığı gerekli kılmıştır. İstekte bulunma şahsa bağlı bir hak olduğundan küçük kendi hür iradesi ile bu karar vermelidir. Velayet makamı olan veli küçüğün anası ile babası olacaktır. Bu anlamda ikisinin de rıza göstermesi gerekmektedir. Son şart olan menfaate uygunluk ise hakimin takdir yetkisi ile ilgilidir. Hakim diğer şartların hepsi gerçekleşse dahi hakim bu kazai rüşt kararını küçüğün menfaatlerine aykırı bulursa kararı vermekten kaçınabilir.
Kazai rüşt karar mahkemeye yapılan başvuru neticesinde verilir. Başvuru küçüğün kendisi ya da kanuni temsilcisi tarafından yapılabilir. Mahkeme kararı verirken küçüğün hangi tarihte ergin kılınacağını ve kararını ilan eder. Bu hükmün bir düzen hükmü olması sebebiyle ilan yapılmasa dahi küçük kararın kesinleştiği tarihte erginliğini kazanmış sayılacaktır.
Kazai Rüşt için Hangi Mahkeme Görevlidir?
Kazai rüşt hangi mahkeme, kazai rüşt görevli mahkeme nedir? Kazai rüşt hangi mahkeme dediğimizde akla Aile Mahkemeleri gelmektedir. Fakat kazai rüşt kararı verme bir çekişmesiz yargı işidir. Aile Mahkemesi aile hukukuna ilişkin işlerde görevlidir fakat kazai rüşt görevli mahkeme genel mahkemelerdir. Bu anlamda Yargıtay kararları da 6100 s. HMK uyarınca çekişmesiz yargı işlerinden olan kazai rüşt kararı davasında uyuşmazlığın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmesini öngörmektedir. (T.C. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi Esas No:2011/13317 Karar No:2011/13407 K. Tarihi:30.12.2011) Dolayısıyla kazai rüşt görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir.
Kazai Rüşt Davası Nasıl Açılır ?
Kazai rüşt davası nerede açılır, nasıl açılır? Dava açmak için ilk olarak kazai rüşt davası kimler açabilir sorusu cevaplandırılmalıdır. Kazai rüşt davası açabilecek olan kişiler yukarıda saymış olduğumuz şartları yerine getirmiş olan küçüklerdir. Bu anlamda kazai rüşt davası açmak isteyen kişi 15 yaşını tamamlamış, velisinin onayını almış ve istekte bulunmuş olmalıdır. Bu kimseler yasal erginlik için Sulh Hukuk Mahkemesine başvuruda bulunabilecektir. Kazai rüşt davası da Sulh Hukuk Mahkemesine dava dilekçesinin verilmesi ile gerekli harçların ödenmesiyle açılmış olacaktır.
Kazai rüşt davasında küçüğün nüfus kayıtları incelenecek ve 15 yaşını tamamlayıp tamamlamadığı araştırılacaktır. Hakim maddi şartların gerçekleştiği durumda kendi takdir yetkisini de kullanarak karar verecektir. Bu takdir yetkisini kullanmada gerektiği halde bilirkişi incelemesi, tanık dinlenmesi gibi hususlar söz konusu olabilmektedir. Zira hakimin kazai rüşt kararının küçüğün menfaatlerine uygun olduğuna dair kanaatinin bulunması gerekecektir. Eğer hakim izin vermeyecekse bu kararın verilmemesi sebebiyle bir zararın ve hak kaybının doğmayacağını da araştırmalıdır.
Kazai Rüşt Vatandaşlıktan Çıkma
Kazai rüşt vatandaşlıktan çıkma noktasında da önem kazanan bir konudur. Türk vatandaşlığından çıkma 5901 s. Türk Vatandaşlığı Kanunu m. 25’te düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre izinle vatandaşlıktan çıkmak için İçişleri Bakanlığınca çıkma izni yahut belgesi verilebilecektir. Fakat bunun için kişinin ergin ve ayırt etme gücüne sahip olması, bir suç ya da askerlik hizmeti sebebiyle aranan kişilerden olmaması, hakkında mali veya cezai tahdit bulunmaması ile yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanması ya da kazanacağına dair inandırıcı delile sahip olması gerekmektedir. Burada konumuzu ilgilendiren şart ise ergin olmadır. Zira küçüğün izinle vatandaşlıktan çıkabilmesi için ilk olarak kazai rüşt kararı alması gerekecektir.
Kazai rüşt davası ile erginliğini kazanan küçük kararın kesinleşmesi ile yurt dışında dış temsilciliklere, yurt içinde ise valiliklere, İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerine başvuruda bulunarak vatandaşlıktan çıkmak için izin talebinde bulunabilecektir. Bu anlamda gerekli belgelerin başında kazai rüşt kararına dair mahkeme ilamı gelmektedir. Bunun yanında pasaport, nüfus cüzdanı, nüfus kaydı, yabancı ülkeden vatandaşlık kazanıldığına dair belgenin tercümesi yahut vatandaşlığın verileceğine dair teminat belgesinin tercümesi de diğer gerekli belgelerdir.
Kazai Rüşt Dilekçe Nasıl Olmalıdır?
Kazai rüşt dilekçesi yazarken davanın çekişmesiz yargı işi olduğuna dikkat edilmelidir. Zira bu davada davalı taraf yoktur ve dava hasımsız açılmaktadır. Davayı açan ilgili kimse ya küçük ya da kanuni temsilcisidir. Dolayısıyla kazai rüşt dilekçesi davayı açan tarafından imzalanmalıdır. Bununla birlikte dilekçede küçüğün 15 yaşını tamamladığı, ergin kılınmada rızasının bulunduğu, velisinin onayının olduğu, küçüğün ergin kılınmasında haklı sebeplerin var olduğu gibi açıklamalar doğru ve usule uygun bir biçimle belirtilmelidir. Aynı zamanda dilekçeye nüfus kaydı, dilekçeyi kanuni temsilci açıyor ise küçüğün onayının bulunduğu bir belge eklenmelidir. Zira küçüğün onayı bir şart olarak aranmaktadır. Dilekçede imzasının bulunması ve mahkemeye kendisinin başvurması rızaya delalettir. Fakat aksi halde rızanın bulunduğu ispatlanmalıdır.
Kazai rüşt oldukça hassas bir konu olduğu için uzman bir aile avukatı ile çalışmak faydalı olacaktır. Büromuz avukatlarına danışma formundan sorularınızı sorabilirsiniz.
