Taahhüdü ihlal suçu, İcra ve İflas Kanununca düzenlenen yetkili mercii eşliğinde yapılan borç ödeme sözünden kaynaklı bir suçtur. Buna göre başlayan icra takibinden sonra borcunu ödemeyi taahhüt eden borçlunun haklı bir sebep olmaksızın ödemeyi yapmaması taahhüdü ihlal suçu oluşturacaktır.
İçindekiler
Taahhüdü İhlal Ne Demektir?
Taahhüdü ihlal ne anlama geldiğini açıklamak için öncelikle taahhüt kelimesinden söz etmek gerekecektir. Taahhüt kelime anlamı itibariyle bir şeyi yapmayı üstlenmek demektir. Taahhüdü ihlal ise İcra ve İflas Kanununun 111. maddesinde karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, borçlu tarafından ifa edilmeyen bir borç olması durumunda alacaklı yetkili icra dairelerine başvurarak icra takibi başlatabilir. Takibin kesinleşmesinin yahut ihtiyati haciz kararı alınmasının ardından haciz talebinde bulunularak borçlunun bilinen adreslerine icra memuru yahut kâtipleri eşliğinde gidilecektir. Haciz esnasında borçlu haczi önlemek amacıyla ödeme taahhüdü vermektedir. İşte bu taahhüdün ödenmemesi halinde İİK 340 hükmünün uygulanması sonucu doğacaktır.
İİK 340 – Borçlunun Ödeme Şartını İhlali Halinde Ceza
İİK 340 taahhüdü ihlal suçunun düzenlendiği “Borçlunun Ödeme Şartını İhlali Halinde Ceza” başlıklı icra hukuku hükmüdür. Düzenleme; borçlunun alacaklının satış talebinden önce icra dairesinde yazılı olarak borcunu taksitle ödeme veya alacaklı ile borçlunun icra dairesinde anlaşmasıyla borcu ödeme taahhüdü vermesine ilişkindir. Şayet alacaklı borcu ödeme taahhüdünü verir de şarta uygun olarak ödemelerini zamanında ve tam yapmazsa taahhüdü ihlal etmiş olacaktır.
Taahhüdü İhlal Suçunun Şartları
Taahhüdü ihlal suçunun şartları nelerdir? Taahhüdü ihlal suçunun oluşabilmesi için öncelikle bir taahhüdün bulunması şarttır. Bununla birlikte suçun oluşması verilen bu taahhüdün ihlal edilmesine bağlıdır. İİK 111. maddesinden anlaşılacağı üzere taahhüdün geçerli şekilde kurulabilmesi için;
- Borçlunun borcun ifasına yeterli olacak kadar malı haczedilmiş olmalı,
- Borçlu borcu taksitlendirerek ödeme taahhüdünün alacaklının haczedilen malları satış talebinden önce yapılmış olmalı,
- Taksitlendirme üç ayı aşmamalı,
- Taksitler borcun çeyreğinden az olmamalı
- İlk taksitin peşin ödenmesi gerekmektedir. Bu şartlar yasal taahhüdün geçerli şekilde kurulması için gereken şartlardır. İİK madde 340 ise bu şartların ihlalini ve ihlali halinde verilecek cezayı belirtmektedir.
Taahhüdü İhlal Cezası
Taahhüdü ihlal cezasının düzenlendiği İİK 340 açıkça 111. Maddeye atıf yapmıştır. Hüküm taahhüdü ihlal suçu için tazyik hapsi cezası öngörmektedir. Buna göre belirlenen borcu ödeme şartını uygun bir sebep olmaksızın ihlal eden kişi alacaklının şikayeti üzerine üç aya kadar tazyik hapsiyle cezalandırılacaktır.
Tazyik hapsi borçluyu borcu ödemeye zorlamak için verilen bir yaptırımdır. Bu bilgiler ışığında “Taahhüdü ihlal hapis cezası nasıl kaldırılır ?” sorusuna verilecek cevap tazyik hapsine sebep olan borcun ödenmesi olacaktır. Buna göre taahhüdü ihlal suçunun infazı sürecinde borç ödenir ise borçlu (hükümlü) tahliye edilecektir.
Taahhüdü İhlal Davası Nasıl Açılır?
“Taahhüdü ihlal davası nasıl açılır ?” borçlunun taahhüdünü yerine getirmemesi halinde alacaklının aklına gelen ilk soru olacaktır. Öncelikle bu suçta dava diğer borca dayalı davaların pek çoğundan farklı olarak direkt mahkeme nezdinde açılmaktadır. İİK’nin 349. maddesinde yer alan bu düzenlemeye göre dava dilekçe yoluyla mahkemeden ya da sözlü olarak mahkeme kaleminden açtırılır. Taahhüdü ihlal davasının suçun oluştuğu tarihten itibaren 1 yıl ve suçun öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay geçmeden açılması gerekir.
Taahhüdü İhlal Davası Nasıl Düşer?
Taahhüdü ihlal davası nasıl düşer sorusunun cevabı İİK 354/1’de verilmiştir. Buna göre müşteki yani alacaklı davadan feragat ederse dava düşecektir. Bununla birlikte borcun ödendiğinin mahkeme tarafından anlaşılması halinde de taahhüdü ihlal davası düşecektir.
Merak edilen bir diğer konu da taahhüdü ihlal beraat kararı alınıp alınamayacağıdır. Kanun tazyik hapsini “…makul bir sebep olmaksızın ihlal eden…” şeklinde düzenlemiştir. Buna göre mahkeme taahhüdü ihlalde borçlunun borcunu makul bir sebep olup olmadığını inceleyerek karar vermelidir. Eğer makul bir sebep söz konusu ise taahhüdü ihlal beraat kararı verilmelidir.
Taahhüdü İhlal Davası Ne Kadar Sürer?
Taahhüdü ihlal davası ne kadar sürer sorusunun net bir cevabı bulunmamaktadır. Her dava gibi taahhüdü ihlal davasının ne kadar süreceği de kesin değildir. Çünkü davanın açılacağı mahkemenin iş yükü ve belgelerin eksiksiz hazırlanması gibi hususlar bu konuda rol oynamaktadır.
Taahhüdü ihlal davalarında her ne kadar dava süresinin tam olarak belirlenemeyeceği söylenebilirse de karar süresi 5 gün olarak belirlenmiştir. Yani İcra mahkemesi iki tarafın ifadelerini ve bütün delillerini ve iddia ve müdafaalarını dinleyecek ve nihayet beş gün içinde kararını verecektir (İİK m.352/1).
Taahhüdü İhlal için Denetimli Serbestlik Var Mı?
Taahhüdü ihlal denetimli serbestlik var mı, denetimli serbestlik alabilir miyim sorularıyla sıklıkla karşılaşmaktayız. Ancak taahhüdü ihlalin denetimli serbestliğin söz konusu olabileceği bir yaptırımı yoktur.
Taahhüdü ihlal için denetimli serbestlik konusunda 5275 S. Kanun 105/A maddesi denetimli serbestlik hükümlerini düzenlemektedir. Bu hüküm ve taahhüdü ihlal suçu Yargıtay kararları söz konusu hükümlerin disiplin tazyik hapsi için geçerli olmayacağı yönündedir.
Taahhüdü İhlalde Yakalama Kararı
Taahhüdü ihlal yakalama kararı için duruşmanın gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Duruşma neticesinde verilen karar tazyik hapsi olabilir. Bu durumda borçlunun itiraz süresi kararın tebliğinden itibaren 7 gün olmaktadır. Borçlu taahhüdü ihlal suçu itiraz dilekçesi ile mahkemeye başvurmalıdır. Aksi halde karar kesinleşecektir. Ceza ve İnfaz Kurumlarının Denetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerini İnfazı Hakkındaki Tüzüğün 193. maddesi gereğince mahkemece verilen tazyik hapsi kararları hükümlünün kararda belirtilen adresinde bulunan mahalli kolluk kuvvetlerine veya ilgilinin bu adreste bulunamaması halinde yargı çevresi dışındaki o yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilecektir.
Taahhüdü İhlal Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Taahhüdü ihlal dilekçesi yazımında alacaklının öncelikle bir avukata danışması faydalı olacaktır. Belirtmek gerekir ki dilekçe yazımı açılacak dava için oldukça önem arz etmektedir. Zira dilekçede yapılacak açıklamalar ve sonuç kısmında belirtilen talep davanın gidişatını belirlemektedir. İnternette bulunan taahhüdü ihlal şikayet dilekçesi örneği /örnekleri yalnızca birer örnektir ve her somut olaya uygulanması mümkün olmayacaktır. Bu anlamda hukuki ve teknik bilgi birikimine sahip kimseler tarafından kişinin yaşamakta olduğu somut duruma göre yazılması yararlı olmaktadır.
Taahhüdü ihlal şikayet dilekçesi alacaklı ya da vekili tarafından hazırlanmaktadır. Burada şikayet edilen kişi taahhüdünü ihlal eden, yerine getirmeyen borçludur. Taahhüdü ihlal şikayet dilekçesi ihlalde bulunan borçlu hakkında hapis cezasına karar verilmesi talepli olacaktır. Dilekçede açıklamaların eksiksiz ve anlaşılır olması gerekmektedir. Dilekçenin taahhüdü ihlal şikayet süresi içerisinde hazırlanması ve mahkemeye başvurulması gerektiği unutulmamalıdır.
Topo Hukuk Bürosu taahhüdü ihlal şikayet dilekçesi, taahhüdü ihlal savunma dilekçesi, taahhüdü ihlal hapis cezasına itiraz dilekçesi yazımında ve ceza hukukunun alanı olan diğer konularda müvekkillerine uzman hukuki destek sağlamaktadır.
Taahhüdü İhlal Dilekçesi Örneği
İCRA CEZA MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE,
İCRA DOSYA NO :
ŞİKAYETÇİ(ALACAKLI) :
VEKİLİ :
SANIK(BORÇLU) :
SUÇ : Taahhüdü İhlal
SUÇ TARİHİ : ../../20..
KONU : Taahhüdü ihlal suçu işleyen borçlunun tazyik hapis cezası ile cezalandırılması talebimize ilişkindir.
AÇIKLAMALAR :
1- Borçlu aleyhine … İcra Müdürlüğünce yapılan … Dosya No’lu icra takibinde takibin kesinleşmesinin ardından borcunu ödemeyi taahhüt eden borçlunun bu taahhüdü usulüne uygun olarak kabul olunmuştur.
2- Borçlu borcunu … TL’lik taksitler halinde ödemeyi ../../20.. tarihinde taahhüt etmiş olmasına rağmen Şubat 2020 tarihli aylık ödemesini makul bir sebep bildirilmeksizin geciktirmiş ve halen ödememiştir.
3- Borçlu sanık usulüne uygun verilmiş taahhüdünü ihlal ettiğinden mahkemenize başvurma zorunluluğu hasıl olmuştur.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz olunan sebeplerle taahhüdü ihlal suçu işlemiş bulunan sanık borçlunun İcra İflas Kanunu 340. Madde ve ilgili diğer maddeleri uyarınca hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilmesini talep ederim. ../../20..
ALACAKLI VEKİLİ
İMZA
Taahhüdü İhlal Suçu ve Hapis Cezası
Hukuk sistemimizde aslen para borçları yüzünden bir kimseye hapis cezası verilmemesi ilkesi benimsenmiştir. Bununla birlikte ödeme taahhüdünde bulunma hali gerçekleşmediği takdirde taahhüdü ihlal hapis cezası da söz konusu olmayacaktır. Yani esasen borçlu ödeme taahhüdünde bulunmadığında taahhüdü ihlal suçu oluşmayacak ve hapis cezasına hükmolunmayacaktır. Fakat taahhütte bulunma halinde İİK para borçları sebebiyle hapis cezası verilmemesine bir istisna getirmiştir. Buna göre icra memuru eşliğinde verilen ödeme taahhütlerinin ihlali halinde 3 aya kadar tazyik hapsi cezası uygun görmüştür. Bu noktada “Taahhüdü ihlal hapis cezası erteleme mümkün müdür?” sorusu akla gelmektedir. Bu soru için HSYK’nın görüşü tazyik hapsine mahkum kişilerinin cezalarının infazı engelleyecek bir hastalık halinin ve 5275 s. Kanun 16. maddesinde belirlenen koşulların varlığı durumunda ertelemenin mümkün olabileceği yönündedir. Bununla birlikte HYSK tazyik hapsine mahkum kişilerin asker olması halinde de taahhüdü ihlal hapis cezası erteleme için söz konusu olabileceği yönünde görüş bildirmiştir.
Taahhüdü İhlal Cezası Zamanaşımı
Taahhüdü ihlal suçu zamanaşımı kaç yıl sorusu İİK madde 354 fıkra 2 ile cevaplandırılmıştır. Buna göre taahhüdü ihlal hapis cezası zamanaşımı kararın kesinleşmesinden itibaren 2 yıldır.
Taahhüdü ihlal suçu Yargıtay kararları zamanaşımı kesilme hükümlerinin uygulanmayacağı yönündedir. Yani hapis cezası kesinleştikten 2 yıl sonra her halde zamanaşımına uğramış olacaktır.
Taahhüdü İhlal Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Taahhüdü ihlal suçu görevli ve yetkili mahkeme icra takibinin başlatıldığı yer İcra Ceza Mahkemesidir.
Taahhüdü İhlal Yargılama Usulü Hakkında Bilgiler
Taahhüdü ihlal davası dilekçeyle ya da sözlü olarak açılır. Dilekçeyi veya dava beyanını alan icra mahkemesi duruşma yapılması için bir gün belirler ve şikâyetçinin imzasını alarak sanığa mahkeme çağrısı gönderir. Şahit gösterilmişse o da çağırılır. Taraflar, belirlenen gün ve saatte mahkemeye gelmek ya da vekillerini göndermek zorundadırlar. Sanık başka bir yerde ikamet ediyorsa ikamet adresindeki mahkeme aracılığıyla sorguya çekilebilir. Sanık davanın görüldüğü mahkemeye gelmez ya da ikamet adresindeki mahkemeye de gitmezse zabıta marifetiyle getirilir. Yine de gelmezse mahkeme gıyabında görülür. Şikâyetçi belirlenen zamanda gelmez ve vekilini de göndermezse şikâyet hakkı düşer. Gelmeyen şahitlere yapılacak muamele ve borçlunun gıyabında verilen kararlara ilişkin eski hale getirme talebi hakkında CMK hükümleri uygulanacaktır.
Taahhüdü ihlal yargılama usulü hakkında en doğru bilgiyi almak için birebir danışılması gereken isim, icra avukatı olarak bilinir. Taahhüdü ihlal suçuyla ilgili aklınıza takılan tüm hukuki sorularınızı uzman icra ceza avukatlarımıza danışma formundan sorabilirsiniz.
Taahhüdü İhlal Şikayet Süresi Ne Kadar?
Taahhüdü ihlal şikayet süresi diğer icra hapis cezası gerektiren fiillerin de kapsamına girdiği İİK 347’de düzenleme altına alınmıştır. İlgili hüküm uyarınca taahhüdü ihlali şikayet hakkı fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve herhalde fiilin üzerinden bir yıl geçmekle düşmektedir.
Taahhüdü ihlal zamanaşımı süresi İİK 354’te belirlenmiş olup iki yıldır. Diğer bir ifadeyle icra hapis cezalarına ilişkin kararlar kesinleştikleri tarihten itibaren iki yıl geçmekle artık uygulanamaz hale gelmiş olmaktadır.
Taahhüdü İhlal Cezası Kalktı mı?
Son zamanlarda taahhüdü ihlal cezası kalktı mı sorusuyla sıklıkla karşılaşmaktayız ancak bu sorunun herhangi bir dayanağı olmadığı gibi taahhüdü ihlal cezası da İİK 340’ta varlığını devam ettirmektedir. Madde hükmü açıkça borçlunun borcu ödeme şartını makul sebebi olmaksızın ihlal etmesi halinde üç aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılacağını öngörmektedir. Ancak borçlunun borcu sebebiyle tazyik hapsiyle cezalandırılması için borcu ödeme taahhüdü vermiş olması gerektiğinin altını çizmek gerekir.
Tazyik Hapsi Hakkında
Tazyik hapsi bir kimseyi bir işi yapmaya veya bir yükümlülüğü yerine getirmeye zorlamak amacıyla uygulanan bir yaptırım türüdür. Tazyik hapsi ertelenemez, ön ödemeye tabi tutulamaz, seçenek yaptırımlara çevrilemez, denetimli serbestlik veya şartlı salıverilme hükümleri uygulanamaz yaptırımlardan biridir.
İcra İflas Kanununda tazyik hapsi yaptırımına yol açacak yükümlülükler tek tek sayılmış olup yükümlülüğün yerine getirilmesi ile yaptırım sona erer. Yükümlülüğün ifası haricinde şikayetten vazgeçme suretiyle tazyik hapsi affı ile yaptırımın sona ermesi de mümkündür.
Tazyik hapsine ilişkin ayrıntılı bilgi almak için “Tazyik Hapsi Nedir?” yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
İcra Hapis Cezası, Taahhüdü İhlal ile mi Olur?
Borçlu borcunu belirli bir tarihte veya ilk taksiti elden vermek kaydıyla belirli taksitlerle ödeme taahhüdü altına girer ve fakat ödemeyi geciktirir, taahhüde uygun şekilde gerçekleştirmezse icra hapis cezası ile karşılaşabilir. Ancak icra hapis cezası yalnızca taahhüdü ihlal halinde verilen bir ceza değildir.
İcra hapis cezası tazyik hapsi ile disiplin hapis cezalarını ifade etmektedir. Disiplin hapis cezası kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış bir fiilin işlenmesi dolayısıyla verilen cezadır. Tazyik hapis cezasından farklı olarak disiplin hapsi Ceza Muhakemesi Kanununda tanımlanmış bir yaptırımdır.
İcra İflas Kanunu On Altıncı Bap Cezai Hükümler başlığı altında icra hapis cezası gerektiren halleri düzenlemiştir. Nitekim taahhüdü ihlal cezası da Kanunun bu bölümünde düzenleme altına alınmıştır. Kanuna göre:
- Hakkında aciz vesikası alınmış olan bir borçlunun asgari ücretin üzerinde geçim sürdürmesi
- Borçlunun alacaklısını zarara uğratma kastı ile mevcudunu eksiltmesi
- İflas ve konkordato işlemlerinde borçlunun hususi menfaat elde etmesi
- Ticari işletmelerde yöneticinin Kanundan doğan sorumluluğunu yerine getirmemesi
- Konkordatoda veya sermaye şirketleri ile kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında hile yoluyla zarara sebep olunması veya borçlunun konkordato ya da yeniden yapılandırma şartlarına uymaması halleri ile;
- İİK 335 uyarınca kiracının cezalandırılacağı hallerde
- İİK 336 uyarınca müflisin mallarını vermeyenler hakkındaki düzenlemelere göre
- İİK 337’ye göre yükümlülüklerini yerine getirmeyenler
- Usulüne aykırı olarak ticareti terk edenler
- Hakikate aykırı surette beyanda bulunanlar
- Beyandan sonra gerçekleşen, mal ve kazançtaki değişimleri bildirmeyenler
- Alacaklıya veya icra dairesine vermiş olduğu taahhüdü ihlal edenler
- Çocuk teslimine ilişkin verilen ilam veya ara kararın gereğini yerine getirmeyenler
- İcra dairesi tarafından alacaklıya teslim edilen taşınmaza veya gemiye yeniden girenler
- Bir işin yapılması veya yapılmamasına ya da bir irtifak hakkının tesisi veya kaldırılmasına ilişkin ilama aykırı hareket edenler
- Nafakaya ilişkin verilen kararlara uymayanlar
- Sermaye şirketlerinin iflasını isteme mecburiyetinde olanlar
- Yapılan ihalede kendisine vaat olunan ya da sağlanan yarar karşılığında artırmadan çekilen/artırmaya katılmayanlar icra hapis cezası ile cezalandırılır.
Taahhüdü ihlal suçu ile ilgili sorularınızı aşağıdaki yorum yaz bölümünden sorabilirsiniz.
