Temyiz, Bölge Adliye Mahkemelerinin vermiş olduğu kararların hukuka aykırı olduğu düşünüldüğünde başvurulacak bir kanun yoludur. Türk yargılama sisteminin üçüncü basamağıdır. Hukuk ve ceza davalarına ilişkin başvuru yapıldığı takdirde inceleme merci yüksek mahkeme olan Yargıtay’dır.
İçindekiler
Temyiz Nedir?
Bu sorunun esasen iki farklı ayağı bulunmaktadır zira bu kanun yolu hukuk ve ceza davalarına göre farklı kanunlarda düzenlenmiştir. Hukuk davalarına ilişkin temyiz usulü 6100 s. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (m.361 vd.)’nda düzenlenirken ceza davalarına ilişkin temyiz ise 5271 s. Ceza Muhakemesi Kanunu (m.286 vd.)’nda yer almaktadır.
Temyiz Başvurusu Nasıl Yapılır?
Başvuru nasıl yapılır sorusu HMK m.364 ve CMK m.291’de cevap bulmuş olup bir dilekçe ile yapılmaktadır. CMK m.291’de hukuk davalarından farklı olarak bir imkan daha tanınmıştır. Buna göre ceza davalarına ilişkin başvuru zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle de gerçekleştirilebilecektir. Bu beyan tutanağa geçirilerek hakime onaylatılacaktır.
Ceza davalarında temyiz başvurusu hükmün açıklanmasından itibaren on beş gün içerisinde yapılmalıdır. Hükmün başvuruya hakkı olan kimselerin yokluğunda açıklanması halinde on beş günlük süre tebliğ tarihinden itibaren başlayacaktır. Ceza davalarında bölge adliye mahkemelerinin (BAM) bozma haricindeki kararları temyize konu yapılabilir. Bu kuralın istisnaları CMK m.286/2’de belirtilmiştir. BAM ceza dairelerinin vermiş olduğu kararlar ancak bir hukuk kuralının uygulanmadığı veya yanlış uygulandığı gerekçesi ile temyiz edilebilir. Hüküm hukuka aykırı olmadığı takdirde edilemez.
Hukuk davalarında temyiz başvurusu kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde yapılmalıdır. Hukuk davalarında HMK m.361’e göre BAM hukuk dairelerinin vermiş olduğu kararı kabil nihai kararlar ve hakem kararlarının iptali istemi üzerine verilmiş kararlar temyiz edilebilirdir. Kanun koyucu ilgili maddede davada haklı çıkmış tarafa da başvurma imkanı tanımıştır. Ancak haklı çıkmış tarafın başvurabilmesi için hukuki yararın bulunması şarttır.
Dilekçe Nasıl Yazılır?
Temyiz dilekçesinde ilk olarak karşı taraf ile başvuru yapanın bilgileri yer almalıdır. Bununla beraber temyiz edilen kararın hangi BAM dairesinden verildiği, kararın sayısı ile tarihi belirtilmelidir. Kararın bir özeti de eklenmelidir. Şayet başvuran incelemenin duruşmalı yapılmasını istiyorsa dilekçesinde bu hususu belirtmelidir. Zira incelemeler kural olarak dosya üzerinden yapılmaktadır.
Başvuran kişi, dilekçe içeriğinde sebepleri ile gerekçesini açıklamak zorundadır. Sebep ve gerekçesini belirtmeden yapılan başvurular Yargıtayca usulden reddedilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer ayrıntı da her sebebin ayrıca belirtilmesi gerekliliğidir. Zira dilekçede belirtilen sebepler dışında karardaki hukuka aykırılıklar inceleme konusu yapılamaz.
Aşağıda başvuruda fikir oluşturması bağlamında şeklen istinaf hukuk dairesi kararı temyiz dilekçesi örneği eklemiş olsak da dilekçenin somut olayın kendine özgü koşulları çerçevesinde bir avukat tarafından yazılması önemlidir. Dosyanın bir hukuk davası mı yoksa ceza davası mı olduğu dilekçede değişiklik arz edecektir. Hukuk eğitimi almamış kimseler tarafından alanında uzman bir avukata danışmadan yazılan dilekçeler usulden red gibi hak kaybı yaratacak sonuçlar doğurabilecektir. Topo Hukuk Bürosu uzman avukatlarından temyiz dilekçenizin yazımında danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
Temyiz Dilekçesi Örneği
YARGITAY İLGİLİ HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
GÖNDERİLMEK ÜZERE,
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ … HUKUK DAİRESİNE
YEREL MAHKEME
DOSYA NO : 2018/… Esas
2018/… Karar
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
DOSYA NO : 2019/… Esas
2020/… Karar
TEMYİZ YOLUNA BAŞVURAN DAVALI : Ad Soyad, TC Kimlik No
Adres
VEKİLİ:
DAVACI : Ad Soyad
VEKİLİ:
DAVA KONUSU : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi kararının bozulması istemiyle gerekçeli temyiz dilekçemizin sunulmasıdır.
KARARIN TEBLİĞ TARİHİ: 29/02/2020
AÇIKLAMALAR:
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah olunan gerekçelerle usule ve yasaya aykırı olarak verilen İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 14/02/2020 tarihli, 2019/… Esas, 2020/… Karar sayılı kararının bozulmasını talep ederiz. 07/03/2017
DAVALI VEKİLİ
İMZA
Dilekçe Nereye Verilir?
Dilekçe, ceza davalarında CMK m.291 uyarınca hükmü veren mahkemeye verilecektir. Tutuklu bulunan şüpheli veya sanık hükmü temyiz etmek isterse CMK m.263’e göre zabıt katibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunabilir yahut dilekçe verebilir.
Hukuk davalarında ise dilekçenin verilmesi hususu HMK m.365’te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre temyiz dilekçesi kararı veren BAM hukuk dairesine verilebilir. Bununla birlikte dilekçe Yargıtay’ın bozması üzerine hüküm vermiş olan ilk derece mahkemesi veya temyiz isteminde bulunan kimsenin bulunduğu yer BAM hukuk dairelerine ya da ilk derece mahkemesine de verilebilecektir. Dilekçenin kararı veren mahkemeden başka bir mahkemeye verilmiş olması halinde temyiz defterine kaydedilecek ve bu husus derhal kararı temyiz edilen mahkemeye bildirilecektir. Temyiz dilekçesi teslim edildiğinde, eden kimseye ücretsiz olarak alındı belgesi verilecektir.
İstinaftan Sonra Yapmak Mümkün müdür?
İstinaftan sonra temyiz mümkündür. CMK m.286’ya göre temyiz zaten istinaf incelemesinden sonra verilen bozma dışındaki kararın yeniden incelenmesi için başvurulabilecek bir kanun yoludur. HMK’da da bu husus 361.maddede öngörülmüştür. İlgili maddede bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin vermiş olduğu nihai kararların temyiz edilebileceği belirtilmiştir. Bilindiği üzere bölge adliye mahkemeleri istinaf merciidir. Dolayısıyla temyiz üçüncü derece yargılama makamı olarak istinaftan sonraki aşamadır.
Temyiz ve İstinaf Arasındaki Farklar Nelerdir?
Temyiz ve istinaf hukukumuzda olağan kanun yolları olarak öngörülmüştür. İstinaf ikinci derece yargılama mercii iken temyiz bir sonraki, yani üçüncü derece mahkemesidir. Temyizde istinaf mahkemesinin vermiş olduğu karar inceleme konusu olmaktadır.
İstinaf başvurusu yapıldığında dava duruşmalı olarak görülecektir. Ancak inceleme, kural olarak dosya üzerinden yapılır.
İstinaf kanun yolunda bölge adliye mahkemeleri ilk derece mahkemelerinin karara bağlamış olduğu davaya ilişkin maddi ve hukuki denetim yapar. Bu aşamada BAM tanık dinleme, keşif, bilirkişi vb. yöntemlere başvurarak yeniden delil toplayabileceği gibi inceleme sonucunda davaya ilişkin bir karar verir. Ancak temyiz mercii olan Yargıtay istinaf merciinin vermiş olduğu kararı yalnızca hukuki yönden inceleyebilir; kanunun davaya konu vakıaya doğru uygulanıp uygulanmadığını denetler. İstinaf mercii gibi yeniden delil toplama, bunları değerlendirme ve karar verme görevi yoktur. Hukuki denetimin sonucunda istinaf mahkemelerinin vermiş olduğu kararı onar veya bozar. İstinaf mahkemesi davayı yeniden ele alır ve karar verirken Yargıtay ancak hukuki denetim yapabilir. Temyiz mercii Yargıtay BAM kararını bozma kararı verdiğinde dosyayı yeniden karar verilmesi amacıyla geri gönderir.
İstinaf kanun yoluna başvuruda bulunurken CMK m.273’e göre başvurucunun dilekçede bu kanun yoluna başvurma sebeplerini göstermesi zorunlu değildir. İlgili maddeye göre başvuruya ilişkin sebeplerin dilekçe veya başvuru beyanında belirtilmemesi incelemeye engel olmayacaktır. Ancak CMK m.294’te başvurusu yapılırken başvurucunun hükmün neden bozulmasını istediğini açıkça belirtmesi gerektiği zorunluluk olarak kabul edilmiştir.
Katılma Yoluyla Temyiz Nedir?
Katılma yoluyla temyiz HMK m.366 delaletiyle HMK m.348 uyarınca mümkün hale gelmiş, başvuru süresinin kaçırılmasına rağmen temyize başvurma imkanı tanıyan bir yoldur. HMK m.348’e göre istinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen kimse, istinafa başvuru hakkı bulunmasa veya hakkı olup istinaf süresini kaçırmış olsa dahi vereceği bir cevap dilekçesiyle istinafa başvurabilir. Bu hüküm “katılma yoluyla temyiz” adı altında temyiz usulüne kıyas yoluyla uygulanacaktır. Bu usul cevap dilekçesi ile temyiz olarak da adlandırılmaktadır.
Bir kararın katılma yoluyla temyiz edilebilmesi için kararı temyiz eden tarafın temyizinin usule uygun yapılmış olması gerekmektedir. Örneğin temyiz edilemez bir karar edilmiş ise buna cevap dilekçesi vererek kararı katılma yoluyla temyiz etmek mümkün olmayacaktır.
2020 Temyiz Sınırı
2020 temyiz sınırı 512 Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca 2019 temyiz sınırına %22,58 oranında bir artış uygulanarak belirlenecektir. 2019 yılına ilişkin parasal sınır 58.800,00 TL olup ilgili oran uyarlandığında 2020 temyiz sınırı 72.070,00 TL olarak belirlenmiştir.
2020 temyizde duruşma sınırı da temyiz sınırında olduğu üzere 2019 yılı temyizde duruşma sınırına %22,58 oranında artışın uygulanması ile belirlenmiştir. Buna göre 2019 yılında 88.210,00 TL olarak karşımıza çıkan temyizde duruşma sınırı 2020’de 108.120,00 TL’dir.
Ne Kadar Sürer?
Temyiz davasının ne kadar süreceği hakkında kesin bir bilgi vermenin mümkün olmayacağını belirtmek gerekir. Her davada olduğu gibi bu dava süresi hususu mahkemenin iş yükü, davanın niteliği gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterecek bir konudur. Yargıtay incelemesindeki davalarda temyiz süresine etki edebilecek bir diğer etken de davanın duruşmalı veya duruşmasız olarak dosya üzerinden incelenmesidir.
Süreye etki edebilecek bir nokta da dilekçedir. Dilekçede kararın temyiz edilmesindeki gerekçelerin hukuken doğru, açık ve anlaşılır olarak belirtilmesi dava sürecine olumlu etki edecektir. Bunun için temyize konu davanın niteliğine göre alanında uzman bir avukata danışmanız gerekmektedir. Topo Hukuk Bürosu profesyonel avukatlarından bu duruma dair hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti almak için iletişim sayfasından bizlere ulaşabilirsiniz.
Başvurunun Karara Etkisi Nedir?
Başvurular, ceza davalarında hükmün kesinleşmesini önleyici etki yaratır. Bununla beraber istinaf mahkemesi taraflara hükmü gerekçeli şekilde açıklamamış ise BAM hükmün temyiz edildiğini öğrenmesinden itibaren 7 gün içinde gerekçeyi taraflara tebliğ eder.
Bu durumun hukuk davalarında icraya etkisi yoktur. Diğer bir ifadeyle temyiz başvurusu hukuk davalarında verilen kararın icrasını durdurucu etki yaratmamaktadır.