Yurtdışında boşanan ancak ülkemize döndüğünde ve yeniden evlenmek istediğinde karşısına evlilik engeli olarak çıkan vatandaşlarımız bulunmaktadır. Bu husus boşanmanın getirdiği diğer hukuki gereklilikler, örneğin nafaka gibi devamlılık arz eden bir ödeme için de sorun olarak karşımıza çıkabilmektedir. Yabancı ülke mahkemesinde hükmedilen nafaka ve tazminatın ödenmemesi halinde ülkemizde icraya konamayacağı açıktır. Bunun sebebi kanunların yerelselliğidir. Kanunların yerelselliği ilkesi gereğince bir kanun ancak o kanunu yapan devletin sınırları içerisinde hüküm doğurur. Bunun dolaylı sonucu olarak bir mahkeme kararı ancak o kararı veren mahkemenin içinde bulunduğu ülke sınırları içerisinde uygulanacaktır. Zira mahkemeler bağlı oldukları devletlerin kanunlarına göre hüküm verirler. Ancak bazı durumlarda bir devlet mahkemesinin verdiği kararın başka bir devletin sınırları içerisinde de uygulanması lazım gelmektedir. Boşanma davaları, alacak davaları vb. hukuk davaları böyle davalardır.
Her ne kadar yabancı bir mahkemenin verdiği örneğin bir boşanma kararının Türkiye’de de uygulanması gerekse de yabancı mahkeme kararları Türkiye’de kendiliklerinden hüküm doğurmazlar. Bu nedenle yurtdışında boşandım ama Türkiye’de evli görünüyorum şikâyetiyle avukatlara başvuran binlerce insan vardır. Yurtdışında boşanmanın Türkiye’de de geçerli olaması için söz konusu yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınması ve boşanmaya ilişkin hükümlerin tenfiz edilmesi gerekmektedir.
Yurtdışında gerçekleşen bir boşanmanın Türkiye’de tanınması ve tenfiz edilmesi için açılan davaya tanıma tenfiz davası denmektedir. Tanıma tenfiz davası yeni baştan görülen bir boşanma davası değildir. Eğer hal böyle oluyor olsaydı örneğin yabancı mahkeme çocuğun velayetini anneye verirken Türkiye’deki mahkemenin velayeti babaya vermesi söz konusu olabilirdi. Ya da nafaka türü ve miktarını ilişkin her iki mahkemenin tutumu birbirinden farklı olabilirdi. Oysa tanıma tenfiz davasında hâkim yabancı mahkemenin verdiği kararı aynen kabul etmekte ve hükümlerinin Türkiye’de de sonuç doğurmasını sağlamaktadır. Yabancı ülkede verilen boşanma hükmü Türkiye’de tanınmasıyla birlikte kararın yabancı mahkemelerde kesinleştiği andan itibaren sonuçlarını doğuracaktır. Tanıma karara ilişkin iken tenfiz davası sonuçlarına ilişkindir. Yani tenfiz davası ile ilamın yerine getirilmesi talep edilmektedir. Bu anlamda yukarıda bahsetmiş olduğumuz nafaka, tazminat gibi icrai eylem gerektiren maddi hususların yerine getirilmesi, örneğin icraya konulması mümkün olmaktadır.
Tanıma tenfiz davası yerleşim yeri Aile Mahkemelerinde açılmaktadır. Tanıma tenfiz talep eden kimsenin Türkiye’de yerleşim yeri bulunmuyorsa sakini olduğu yer mahkemesinden dava açabilecektir. Ancak sakin olduğu bir yer de mevcut değilse kişi ancak Ankara, İzmir, İstanbul mahkemelerinden birinden tanıma ve tenfiz talep edebilecektir. Bu talepte bulunurken yabancı mahkeme ilamının aslı veya onaylı bir kopyası, kesinleşme belgesi dilekçeye ek olarak sunulmalıdır. Bununla birlikte kararın onaylı bir tercümesi de bulunmalıdır.
Tanıma tenfiz davasıyla ilgili en çok sorulan sorulardan bir diğeri ise tanıma tenfiz davası açmak için Türkiye’ye gelinmesinin zorunlu olup olmadığıdır. Zira mahkeme süreci içerisinde yurtdışından Türkiye’ye gidip gelmek oldukça yorucu ve gerek maddi açıdan gerekse zaman açısından oldukça zahmetli bir iştir. Ancak tanıma tenfiz davası için Türkiye’ye gelmeye gerek yoktur. Noterden veya konsolosluktan usulüne uygun olarak alınacak fotoğraflı bir vekâletname ile tanıma tenfiz davası bir avukat aracılığıyla da açılabilir. Topo Hukuk Bürosu uzman tanıma tenfiz avukatları ve boşanma avukatları ile müvekkilleri adına tanıma tenfiz davası açmakta, tanıma tenfiz davası mahkeme sürecini yöneterek yurtdışında verilen boşanma kararının Türkiye’de de geçerli olmasını sağlamaktadır.
Yurtdışında alınan boşanma kararlarının tanıma tenfiz davası açmadan daha kısa bir yolla çözüme kavuşturulması da Yabancı Ülke Adlî Veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik ile mümkün kılınmıştır. Böylece aile kütüğüne tescil suretiyle boşanma kararının ülkemizde hüküm ve sonuçlarını doğurması mümkün olabilecektir. Ancak bunun için tarafların ikisinin de başvurması şartı bulunmaktadır. Taraflar kendileri veya yasal temsilcileri veya vekilleri aracılığıyla bu başvuruyu gerçekleştirebileceklerdir. Boşanan tarafların yurtdışında olması halinde başvurunun dış temsilciliklere yapılmasının da mümkün olduğunu belirtmek gerekir.
Yabancı ülke kararlarının ülkemizde tanınmasına ilişkin işlemler hakkında ayrıntılı bilgi almak için iletişim sayfasından Topo Hukuk Bürosuna ulaşabilirsiniz.
