Kızlık soyadını kullanma kadının evlilikle birlikte değişen kimliğine ilişkin bir konu olarak sıklıkla araştırılmaktadır. Bilindiği üzere evlilik sonrasında kadın artık babasından almış olduğu soyadını bırakarak eşinin soyadını kullanmaya başlamaktadır. Böylece iş hayatında, aile hayatında ve sosyal çevresinde A Yıldız olarak tanınan bir kadın evlilikten hemen sonra A Yılmaz olarak, farklı bir soyadıyla hayatına devam etmektedir.
Günümüzde kadın-erkek eşitliği, kadın hakları gibi konuların ön plana çıkmasıyla devletler de bu anlamda bazı hukuksal değişikliklere gitmektedir. Evlilikte kızlık soyadı kullanma da bu değişikliklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın evlendikten sonra kimliğinin, bilinen ve tanınmış olduğu isminin değişmesini istemediği takdirde kızlık soyadını kullanabilme hakkını elde etmiştir.
İçindekiler
Evlendikten Sonra Kızlık Soyadını Kullanmak İçin Ne Yapmalı ?
Evlendikten sonra kızlık soyadını kullanmak için ne yapmak gerekir pek çok kadın tarafından sorulmaktadır. Bu soru kadın erkek eşitliği ve temel haklar çerçevesinde özellikle son yıllarda oldukça önem kazanmıştır.
Evlilikte kızlık soyadı kullanma bazı ülkelerde kadına tanınmış bir hak değildir. Ülkemizde ise bugün kadın ister yalnızca kızlık soyadını ister hem kızlık hem eşinin soyadını birlikte kullanabilmektedir. Eğer tercih etmezse yalnızca eşinin soyadını alarak kimliğinin değişmesi yoluna da gidebilecektir. Fakat bu noktaya direkt olarak gelinmemiştir. Bu anlamda 30 Eylül 2015 tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı oldukça önem arz etmektedir.
30 Eylül 2015 tarihinden önce kadının evlilikte kızlık soyadını kullanmasına ilişkin talebi reddedilmekteydi. Fakat aynı tarihli Yargıtay kararı AİHM içtihatlarına göre kişinin soyadının özel hayat kapsamında olduğunu ve evli kadının eşinin soyadını kullanmaya zorlanmasının özel hayata müdahale niteliği taşıdığını belirtmiştir. Kararda kızlık soyadını kullanma talebi insan hakkı olarak belirtilmiş olup cinsiyete dayalı bir ayrıma gidilmeksizin kızlık soyadını kullanma talebi için haklı bir gerekçe aranmayacağına hükmolunmuştur. Yargıtay bu kararında davacı kadının evlenmekle eşinden aldığı soyadının iptaline ve yalnızca kızlık soyadını kullanmasına izin verilmesine karar vermiştir.
Evlendikten sonra kızlık soyadını kullanma hakkına ilişkin verilen 30.09.2015 tarihli kararla birlikte kadının bu amaçla Aile Mahkemesine dava açması mümkün kılınmıştır. Bu tarihten itibaren kadın kızlık soyadı kullanma dilekçesi ile birlikte Aile Mahkemesine başvuruda bulunarak eşinin soyadını iptal ettirip sadece kızlık soyadını kullanabilmektedir.
İki Soyadı Kullanma Kanunu
İki soyadı kullanma yahut kadının yalnızca evlilikten önceki soyadını kullanması hususları aslında Anayasanın özel hayat, eşitlik gibi ilkelerinin yanında ülkemizin taraf olduğu uluslararası antlaşmaların da bir gereği olarak karşımıza çıkmaktadır. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi AİHM kararları kadının bu tercih hakkına sahip olduğu hususunu ön plana çıkarmış ve iç hukukta düzenlemelere gidilmesine sebep olmuştur.
İki soyadı kullanma kanunu olarak değerlendirilen bu kanun aslında 4721 s. Türk Medeni Kanunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Haklar ve Yükümlülükler başlığı altında düzenlenen TMK 187.madde kadının soyadı konusunu düzenlemektedir. Kanunun ilgili maddesine göre kadın evlenmekle kocasının soyadını alacaktır. Fakat kadının isteği doğrultusunda hem kızlık hem de eşinin soyadını bir arada kullanması da aynı madde düzenlemesiyle mümkün kılınmıştır. Buna göre kadın yapacağı bir başvuru ile kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilmektedir.
Çift Soyadını Kullanmak İçin Ne Yapmak Gerekir ?
Çift soyadını kullanmak evlenen kadının kendi soyadını da eşinin soyadıyla birlikte kullanmasını ifade etmektedir. Bu Nüfus Hizmetleri Yönetmeliği m.55 uyarınca mahkemeye başvurmayı gerektiren bir işlem olmayıp evlenme sırasında evlendirme memuruna başvuru yapmakla gerçekleşebilecektir.
Medeni Kanunumuzda daha önceden evlenmiş bir kadının kendi soyadını kullanması hususu da düzenlenmiştir. Bunun için nüfus idaresine yazılı başvuruda bulunmak yeterli olacaktır. Böylelikle kadının evlendikten sonra dahi çift soyadı kullanmasının önü açılmıştır. Konuyla ilgili olarak “Soyadı Değiştirme Davası” adlı makalemizi okuyarak detaylı bilgi alabilirsiniz.
Çift soyadını kullanmak için evlendirme memuruna yahut nüfus müdürlüğüne yazılı başvuruda bulunmak gerekir. Yazılı başvuru ise kızlık soyadı kullanma dilekçesi ile yapılacaktır. Siz değerli okurlarımıza bu amaçla kızlık soyadını kullanma davası dilekçesi örneği sunuyoruz:
… NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜNE/EVLENDİRME DAİRESİNE,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 197.maddesi “Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır, ancak evlendirme memuruna ya da daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önüne önceki soyadını da kullanabilir.” hükmüne binaen evlenmeden önceki soyadım olan “Yıldız” soyadının nüfus kütüğüne işlenmesini talep eder, gereğinin yapılmasını arz ederim.
AD SOYAD
İMZA
Evlendikten Sonra Kızlık Soyadını Kullanmak İçin Ne Yapmalı ?
Evlendikten sonra kızlık soyadını kullanmanın iki yolu vardır: kadın ya yalnızca bekarlık soyadını ya da bekarlık soyadını eşinin soyadıyla birlikte kullanacaktır. Yalnızca bekarlık soyadını kullanmak isteyenler aile mahkemesine bir dilekçe ile başvuruda bulunarak dava açmalıdır. Öte yandan Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 55. maddesi uyarınca hem bekarlık hem de eşinin soyadını birlikte kullanmak isteyen kadının nüfus müdürlüğüne yazılı başvuru ile talepte bulunması yeterlidir.
Evlendikten sonra kızlık soyadını kullanmak için Kanunda gerekli hukuki düzenleme henüz yapılmamıştır. Dolayısıyla nüfus müdürlüğüne yapılacak bir başvuru ile değişikliğin gerçekleştirilmesi mümkün olmamakta, mahkeme kararına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kızlık Soyadını Kullanma Davası Dilekçesi Nasıl Yazılır ?
… AİLE MAHKEMESİNE,
DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI : … Nüfus Müdürlüğü
DAVA KONUSU : Bekarlık soyadının kullanılmasına izin verilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR :
1- Davacı müvekkilim 22/10/2018 tarihinde evlenmiş ve evlendiği tarihte eşinin soyadını almıştır.
2- Evlendiği tarihte bekarlık soyadını kullanma imkanından bihaber olan müvekkilim bu hakkı haiz olduğunu öğrendiği tarihte tarafıma müracaat etmiştir.
3- Her ne kadar aynı soyadını kullanmak ortak aile ismi aracılığıyla aile birliğini temsil etme gayesi taşısa da kadının evlenmeyle erkek eşin soyadını alması cinsiyete dayalı farklı muamele teşkil etmektedir. Bu muamelenin aile birliğini temsil için yeterli bir gerekçe oluşturmadığı 30.09.2015 tarihli 2014/2-889 Esas, 2015/2011 Karar sayılı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararında da açıkça belirtilmiştir.
4- Müvekkilim eşinin soyadını tek veya bekarlık soyadı ile birlikte kullanmak istememekte, yalnızca bekarlık soyadını taşımak talebinde bulunmaktadır.
HUKUKU NEDENLER : Türk Medeni Kanunu ve diğer mevzuat.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah olunan sebeplerle davanın kabulü ile davacı müvekkilimin evlenmeden önceki bekarlık soyadının kullanılmasına izin verilmesini talep ederim. ../../2020
DAVACI VEKİLİ Av.
İMZA
Yukarıda örneğini vermiş olduğumuz kızlık soyadını kullanma davası dilekçesi açıklamalar kısmında da görüleceği üzere dava sebepleri açık ve kısa bir anlatımla dilekçede belirtilmelidir. Kadın bekarlık soyadını kullanma talebinin sebeplerini tek tek açıklamalı ve ülkemizin tarafı olduğu uluslararası anlaşmalar uyarınca da bu hakkı haiz olduğunu ifade etmelidir. Ülkemizde konuya ilişkin kanuni bir düzenleme henüz bulunmadığından dilekçede bahsi geçen kızlık soyadı kullanma Yargıtay kararı da büyük önem arz etmektedir.
Aile mahkemesinin kadının bekarlık soyadını kullanma talebini reddetmesi durumunda aynı davanın yeniden açılamayacağı düşünüldüğünde davanın avukat tarafından takip edilmesi gereklilik arz etmektedir. Kızlık soyadını kullanma davası dilekçesi yazımında aile avukatından destek alınmalı, gerekçeler hukuken doğru ifade edilmelidir.
Topo Hukuk Bürosu alanında uzman aile avukatları ile bekarlık soyadını kullanmak isteyen kadınlara avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Bizlerden destek almak için iletişim sayfasından ulaşabilir, sitemizde bulunan Avukata Sor hizmetimizden online olarak faydalanabilirsiniz.