Sosyal medyanın çağımızda insan hayatı üzerindeki etkisinin tartışılmaz bir yere sahip olduğu herkes tarafından bilinmektedir bu nedenledir ki bireyin günlük hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesinin gerçekleşmesi de daha muhtemeldir. Daha açık ve kısaca ifade etmek gerekirse sosyal medya siteleri üzerinden bireyler oldukça rahat ve kolay bir şekilde suç işleyebilmektedirler ve gerçekleştirmiş oldukları fiile de bir suç gözüyle bakmamaktadırlar. Sosyal medya sitelerinin sosyoloji ve psikoloji açısından hayatımızdaki yerinden bu makalede bahsetmeyeceğiz. Bu makalede daha çok sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesi hakkında konuşacağız.
Sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesine değinmeden önce sosyal medya siteleri hakkında biraz bilgi vermekte fayda var. Sosyal medya siteleri bireyin internette fotoğraf, video, müzik, resim, haber gibi sevdiği beğendiği şeyleri paylaşmasını sağlayan diğer insanlarla iletişime geçmesini sağlayan bir ortamdır. Bu sanal âlem her geçen gün birçok bireyi etkisi altına alırken bireyin daha geniş alanda gezmesini, bilgi edinmesini de sağlamaktadır. Örneğin Facebook, İnstagram, Twitter sosyal medya sitelerine örnek verilebilecek yerlerdir.
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçu ve Cezası
Sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesi günümüzde oldukça sık rastlanan sorunlardan biridir. Az öncede izah ettiğimiz gibi kişi sosyal medya siteleri üzerinden suç işlediğini farkına bile varmamaktadır. Normal bir davranış gibi gerçekleştirdiği günlük hareketlerinden biri olabilmektedir ziya bazı suçlar. Bunlardan biri de sosyal medya üzerinden hakaret suçunu işlenmesidir.
İnternet üzerinden hakaret suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde ele alınmış şerefe karşı suçlar başlığı altında ifade edilen ilk suçtur. Hakaret bir kimsenin onuruna, şerefine, saygınlığına karşı rencide edici nitelikteki somut bir fiilin, olgunun isnat edilmesi yahut herhangi bir olguyu isnat etmeden sövme tarzındaki davranışlardır. Bu davranışlar sözle, yazıyla ve resimle gibi birçok farklı şekilde meydana getirilebilmektedir.
Hakaret suçunu sosyal medya siteleri üzerinden işlenen suçlar kapsamında ele aldığımıza göre sosyal medya siteleri üzerinde gerçekleşen davranışlar üzerinden devam etmekte fayda vardır. Bu hususta örnekler dâhilinde gitmeyi daha makul görüyorum. Örneğin sosyal medya siteleri üzerinden kişiler fotoğraflarını paylaşabilmektedirler. Bireyin paylaştığı fotoğraflara baktığımızda altında birçok yorum olabilmektedir. Özellikle ünlülerin fotoğrafları altına halk tabiriyle ağza alınmayacak derecede kötü yorumlar yapılabilmektedir. Örneğin sen ne çirkin ne hayvan suratlı bir insan denildiğini düşünelim. Burada bu yorumu yazan kişi hakaret suçunu işlemektedir. Ayrıca hakaret suçunun alenen işlenmesi kapsamında ele alınacak bu harekete verilecek cezanın 1/6’i kadar artırılmasına sebep olacaktır.
Hakaret suçu şikâyete bağlı bir suçlar içerisinde olup soruşturma ve kovuşturmanın başlamasından itibaren suçun işlendiği tespit edilirse verilecek ceza eğer nitelikli bir hal yok ise 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası yahut adli para cezasına çarptırılır suçu işleyen kimse.
Sosyal Medya Üzerinden Tehdit Suçu ve Cezası
Sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesine bir diğer örnek de tehdit suçudur. Tehdit suçunu tanımlarsak kanun hükmünden yola çıkarak şunu söyleyebiliriz: Bir kimsenin kendisine veyahut yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştirilebileceğine yönelik gerçekleştirilen fiillere tehdit denmektedir. Tehdit yani bir kişiye veya yakınına karşı gerçekleştirilebilecek bir kötülüğü ifade ederek onun karar verme hürriyetinde ve hareket etme özgürlüğünde baskıya sebep olacak davranışlardır. Tehdit suçunu ele aldığımızda onun daha çok diğer suçları tamamlayıcı nitelikte olduğunu görebiliriz. Örneğin yağma suçunun bir unsurudur tehdit. Tehdidin diğer bir özelliği de tehditteki ifade edilen kötülüğün gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin tehdit edenin iradesine bağlı olduğudur.
Sosyal medya siteleri üzerinden tehdit suçuna baktığımızda ise şu şekilde örnekler verebiliriz. Bireylerin birbirine seni öldürürüm gibi sarf ettiği cümlelerden tutun da kişinin kendi cinsel dokunulmazlığından yakınlarına kadar gerçekleştirilen birçok tehdit bulunmaktadır. Ve bakıldığında yine izah etmekte fayda vardır kişiler sosyal medya siteleri üzerinden suç işlediklerini bile farkında değillerdir. Tehdit suçu eğer kişinin mal varlığına karşı işlenebilecek bir hareket dâhilinde ise de cezalandırılacaktır. Bu durumda bakıldığında eğer kişinin veya yakınının cinsel ve vücut dokunulmazlığına karşı, hayatına yönelik bir tehdit suçu işlenirse bu durumda 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Malvarlığına karşı büyük bir zarar verileceğine yönelik bir tehdit gerçekleştirilmiş ise bu durumda da 6 aya kadar hapis cezası yahut adli para cezası verilecektir.
Sosyal Medya Üzerinden Şantaj Suçu ve Cezası
Sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesi adlı makalemizde ele alacağımız bir diğer suç da sosyal medya üzerinden gerçekleştirilen şantaj suçudur. Şantaj suçu tehdit suçuyla karıştırılabilecek nitelikte bir suç olarak gözükse de şantaj tehdit suçunun özel görünümlü halidir.
Şantajda mağdur bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlanmaktadır. Ya da suçu işleyen kimse kendisine yahut bir 3. Kişiye haksız yarar sağlamak maksadıyla mağdurun şeref ve saygınlına zarar verecek nitelikteki durumların, olayların açıklanacağını veya isnat edileceği hususunda tehdit edilmesi de şantaj suçudur. Bu her 2 suçta da kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabileceği gibi 5000 güne kadar adli para cezasına da çarptırılabilmektedir.
Şantaj suçunun Facebook üzeriden gerçekleştirilmesine baktığımızda genelde sosyal medya siteleri üzerinden gerçekleşen yazışmalarla bireyler şantaj suçunu gerçekleştirebilmektedirler.
Sonuç olarak sosyal medya siteleri üzerinden suç işlenmesinin ne kadar kolay olduğu bu dönemde biz de bu makale kapsamında 3 tane suçu ele aldık. Bunlar hakaret, tehdit ve şantajdır. Kısaca hepsini özetlemek gerekirse şunları söyleyebiliriz: Hakaret suçu bireyin şerefine karşı işlenen suçlardan biri olup olgu yahut fiilin isnat edilebilmesi tarzında işlenebileceği gibi sövme şeklinde de gerçekleşebilir. Sosyal medya üzerinden aptalsın, şerefsizin tekisin gibi cümlelerle sövme şeklindeki hakaret suçu işlenebileceği gibi senin o ihalede ne dolaplar çevirdiğini biliyoruz dolandırıcı adam gibi bir olgu üzerinden de isnat edilebilir. Bu gibi durumlar bireylerin daha çok paylaştıkları videolar, fotoğraflar altında gerçekleşmektedir. Bir diğer suçumuz olan tehdit de ise kişi mağdurun ya da yakının canına, vücut dokunulmazlığına karşı bir zarar vereceğini ifade etmektedir. Burada zararın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği de failin iradesine bağlı bir durumdur.
Sosyal medya siteleri üzerinden bireyler düşünce ve davranış özgürlüklerinin sınırlarını aşarak tehdit suçunun gerçekleşmesine sebebiyet verecek derecede yorumlarda, davranışlarda bulunabilmektedirler. Sosyal medya siteleri üzerinden suçun bu derece kolay işlendiği günümüzde özellikle bireylerin şerefine ve saygınlığına zarar verecek nitelikteki fotoğrafların videoların yayınlanmasına dair tehditlerde bulunarak haksız yarar sağlamayı amaçladıkları şantaj suçunu da sosyal medya siteleri üzerinden gerçekleştirebilmektedirler.
Bu makalemizde ifade ettiğimiz durumlarla karşılaşan kişi bir bilişim avukatıyla beraber suç duyurusunda bulunarak kamu davasının açılmasını sağlayabilir. Bu nedenle kişi böyle durumlarda hakkını korumaktan vazgeçmemeli ve hukuki süreci başlatmalıdır.
